Deze week is er een uitspraak ten gunste van een coffeeshop ondernemer in een rechtszaak gedaan. De ABN AMRO bank moet een coffeeshop een zakelijke rekening verstrekken. Banken doen al enkele jaren versneld afstand van coffeeshops en bedrijven in de cannabisindustrie. Wanneer is dit probleem eens van de kaart?
De sector verkeert in bancaire- en bestuursproblemen
De cannabisindustrie in Nederland is een raar ding. Het is raar omdat formele instanties zich er moeilijk raad mee weten. Rondom het experiment gesloten coffeeshopketen zien we deze problemen regelmatig terugkomen. Een simpel voorbeeld is maar het moeten starten van een rechtszaak om een bankrekening te kunnen openen.
Het is raar omdat formele instanties zich er moeilijk raad mee weten
Verder zijn er al jarenlang discussies over de verkooplocaties, de coffeeshops. Deze Point-of-Sales (POS) hebben problemen met de aanschaf, aanvoer, opslag en distributie van de te verkopen consumentengoederen. Groothandelspraktijken zijn uitgesloten, administratie is een probleem, debiteuren en crediteuren zijn lastig te administreren zonder mogelijk flinke gevolgen.
Niet alleen de detailhandel, ook de toeleveranciers in de industrie hebben het pittig. Want naast de growshops die regelmatig een vuurdoop krijgen van de NVWA of andere BOA’s zijn er verschillende bedrijven die leveren aan de (inter)nationale cannabis kweker. Diverse bedrijven hebben om die redenen hun activiteiten of bedrijfsregistraties in het buitenland. Het Nederlandse beleid heeft juist de sector ondoorzichtig gemaakt.
Term en definitie onjuist toegepast
Essentieel is voor de detailhandel één onderwerp dat structureel verkeerd wordt ingezet.
Essentieel is voor de detailhandel één onderwerp [witwaspraktijken] dat structureel verkeerd wordt ingezet
Het zogenaamde meewerken aan witwaspraktijken. Even voor de historische les: geld ‘witwassen’ is de term voor geld dat is verkregen met illegale handel via bedrijfsconstructies op te voeren als legale geldstroom.
Men vermoedt dat de term voortkomt uit de jaren ’30 van de twintigste eeuw; de onderwereld in Amerika gebruikte bedrijven waar enkel contant geld geaccepteerd werd om daar extra inkomsten aan toe te voegen. De bedrijven voerden een boekhouding en betaalden leveranciers met hun inkomsten. De leveranciers hadden daarmee ‘schoon geld’ en betaalde rekeningen.
Witwassen of zwartwassen?
Structureel gaat het mis in Nederlandse berichtgeving wanneer het draait om witwassen bij coffeeshops en betalen van leveranciers. Want waar banken niet mee willen werken aan het leveren van contant geld, gaat het niet om witwassen, maar juist het omgekeerde – zwartwassen.
Sinds de coronamaatregelen is het (veel) moeilijker voor de cannabisdetailhandel
Een coffeeshop die inkoopt heeft opgegeven inkomsten gehad via directe verkopen. Deze verkopen zijn verplicht geregistreerd voor de belastingdienst en vele coffeeshops gebruiken daarvoor al geavanceerde registratiesystemen. Tot aan de coronamaatregelen van 2020 verliep ook een groot deel contant, vaak voldoende voor de inkoop.
Sinds de coronamaatregelen is het (veel) moeilijker voor de cannabisdetailhandel; contactloos betalen en pinnen voeren de boventoon. Het aanvoeren van contant geld voor het uitbetalen van leveranciers is dan lastig.
Een werkbare manier voor de cannabissector en banken door uitzonderingen
De banken doen vanwege hun verplichtingen (en de mogelijk unieke positie van dataverwerking) hun uiterste best om de ‘Triple A Status’ niet in gevaar te brengen. Onder het mom van het bestrijden van ondermijning wordt door banken geprobeerd de sector uit het portfolio te duwen.
Het vreemde is dat er allerhande regels zijn voor het voorkomen van witwassen. Er zijn echter voor zwartwassen slechts richtlijnen in de vorm van ‘het tegengaan van meewerken aan criminele organisaties’ en ‘informatie en onderzoek verplichtingen’.
Wanneer je er niet van af kan komen binnen de regels, voldoen de regels dan wel?
Strikt genomen zou een vermelding van het gedoogbeleid voldoende moeten zijn, voor ondernemer, bank en diens riskmanager. Ook het hoogste management bij een bank zou de continu ‘rood’ gerapporteerde risico’s bij deze tak van industrie nadenken mogen geven. Wanneer je niet van de ‘mazelen’ op je management dashboard af kan komen binnen de regels, voldoen de regels dan wel? Een standaardpraktijk in de wereld van Key Performance Indicators.
Dit is letterlijk een spelletje van de hete aardappel doorschuiven. Zo lang er vanuit Den Haag niks nieuws aan wet- en regelgeving wordt geleverd, zullen instanties zoals ECB, DNB en andere toezichthouders weinig commentaar leveren. Slechts bij dwang (rechtszaken) zal de onduidelijkheid schoorvoetend worden opgepakt. De bloedgroep bij banken blijft defensief en voorzichtig.
Waar wacht een bank en de sector op?
Een kleine doorkijk (het is nu mei 2021) naar de toekomst is op zijn plaats. Het vermoeden is dat wanneer de Verenigde Staten (VS) op federaal niveau bankieren toestaat er een ommezwaai zal komen. Deze stap betekent namelijk dat veel retailbanken, fondsen en instellingen zoals pensioenbeheerders opeens mogen gaan handelen in en met deze sector.
Het vermoeden is dat wanneer de Verenigde Staten (VS) op federaal niveau bankieren toestaat er een ommezwaai zal komen
Voor de cannabis sector in de VS is dat moment een verademing. Alle bedrijven worden vrijwel gedwongen met contant geld alles op te lossen. Er zijn legio private geldtransportbedrijven gestart met voormalig legerpersoneel. Zij verzorgen transport en opslag van bergen cash, zwaarbewapend en wel. En voor de goede orde: dit is allemaal schoon verdiend geld dat niet naar een bank mag. Het is af te vragen hoe de belastingdienst afdelingen omgaan met al die kruiwagens contant geld wanneer de vennootschapsbelasting betaald moet worden.
vrijwel elke grootbank heeft een vestiging in Luxemburg
Voor Europa is Luxemburg de sleutel. Vele bedrijven en instituten hebben een rechtsentiteit in Luxemburg. Deze zijn dan qua huisbank weer in Luxemburg gevestigd, evenals grote afwikkelaars van betalingstransacties. Denk aan PayPal en consorten. Ook vrijwel elke grootbank heeft een vestiging in Luxemburg om te kunnen handelen tegen gunstige (fiscale) voorwaarden.
De invoering van nieuwe wetgeving rondom cannabis in Luxemburg is waarschijnlijk daarom vertraagd – opeens moeten banken namelijk verplicht worden ook deze bedrijven een onderkomen te bieden. En dat binnen het internationale bestel van de EU, inclusief de buitenlandse bankentiteiten.
