Vandaag werd in een kamerbrief van de ministers Kuipers (D66) van Volksgezondheid en Yesilgöz (VVD) van Justitie en Veiligheid bevestigd wat ingewijden al lang wisten: de eerste legale wiet uit het wietexperiment zul je niet in 2022 kunnen kopen in de coffeeshops van de tien gemeenten, maar waarschijnlijk pas in het tweede kwartaal van 2023.
Eerste legale wiet pas in coffeeshops in tweede kwartaal van 2023
Over de voortgang van het experiment gesloten coffeeshopketen, schrijven de ministers het volgende in de brief:
Er zijn nu acht telers aangewezen. De verwachting is dat de negende en tiende teler ook snel aangewezen worden. De aangewezen telers zijn bezig met het opzetten van hun teeltbedrijf. De voorbereidingen bestaan onder andere uit het aankopen van de locatie, aanvragen van lokale vergunningen, contracten afsluiten met energieleveranciers en de bouw en inrichting van de teeltfaciliteit. Op dit moment bevindt het experiment zich in de voorbereidingsfase. De telers, coffeeshophouders in deelnemende gemeenten, toezichthouders en gemeenten bereiden zich voor op de volgende fase: de overgangsfase. Tijdens de overgangsfase mogen de deelnemende coffeeshops de hennepproducten van de voor dit experiment aangewezen telers verkopen, naast de gedoogde verkoop. De overgangsfase duurt zes weken en daarna volgt de experimenteerfase. Vanaf dat moment mogen de deelnemende coffeeshops uitsluitend hennepproducten verkopen van de aangewezen telers. Het is de coffeeshops dan niet meer toegestaan om producten uit het illegale circuit te verkopen. De experimenteerfase duurt vier jaar.
Over wanneer er daadwerkelijk legale wiet kan worden gekocht in de coffeeshops van de tien gemeenten, schrijven ze het volgende:
In de Kamerbrief van 4 november 2021 hebben we aangegeven ernaar te streven om in de loop van de tweede helft van 2022 te starten met de overgangsfase. Inmiddels is helaas gebleken dat starten in 2022 niet meer reëel is. Hier speelt mee dat de selectieprocedure van de laatste telers langer duurt dan verwacht en een aantal telers problemen heeft met het verkrijgen van de locatie. Daarnaast kunnen de telers, met voortschrijdend inzicht, inmiddels een meer realistische inschatting geven van hun benodigde voorbereidingstijd. Op basis van de nieuwe informatie over de voorbereidingstijd van de telers schatten wij in dat de overgangsfase kan starten in het tweede kwartaal van 2023, omdat dit het eerste moment is waarop naar verwachting de kwantiteit, kwaliteit en diversiteit van de geproduceerde hennep en hasjiesj voldoende is om de deelnemende coffeeshops volledig en bestendig te kunnen bevoorraden. Bij starten voordat het aanbod aan deze voorwaarden voldoet, bestaat het risico dat de voorraden van de coffeeshops leeg raken, de prijzen extreem stijgen en/of de consumenten ontevreden zijn over het nieuwe aanbod. Met als risico dat de consumenten uitwijken naar de illegale markt. Onze inzet is snel te starten met de overgangsfase, maar de weg naar de start blijkt hobbelig te zijn. Het constateren en oplossen van de uitdagingen en problematiek gedurende de voorbereiding is echter onderdeel van het experiment en geeft waardevolle inzichten over het doel van het experiment, hoe te komen tot een gesloten coffeeshopketen met op kwaliteit gecontroleerde hennep en hasjiesj. We monitoren het proces nauwlettend om te bezien of de planning nog steeds realistisch is. Hierbij zijn we steeds alert op mogelijkheden tot versnelling. De overgangsfase start daadwerkelijk op de datum waarop de kwantiteit, kwaliteit en diversiteit van de geproduceerde hennep en hasjiesj voldoende is om de deelnemende coffeeshops volledig en bestendig te kunnen bevoorraden, en als wordt voldaan aan de voorwaarden van een gesloten keten. Dit punt kan worden bereikt voordat álle telers gereed zijn om te leveren. Het daadwerkelijke startmoment van de overgangsfase wordt in een ministerieel besluit vastgelegd en gepubliceerd in de Staatscourant. We zullen uw Kamer informeren over de voortgang. Als bijlage aan deze Kamerbrief is de tijdlijn van het experiment toegevoegd, die het onderscheid tussen de verschillende fases visueel maakt.
Dat komt overeen met de informatie van meerdere ingewijden die me hebben laten weten dat 2022 onrealistisch is en de eerste legale wiet waarschijnlijk pas verwacht kan worden in 2023.
Wel is het interessant dat er wel al kan worden gestart voordat álle telers zijn gereed.
Ook de banken werken niet mee met wietexperiment
Een andere reden dat het experiment vertraagt, is dat de banken niet meewerken. Zo schrijven de ministers in de kamerbrief:
Een aantal telers geeft aan problemen te hebben met het verkrijgen van een bankrekening. De banken zien bij deze telers belemmeringen om dienstverlening aan te bieden, voortvloeiend uit hun taken en verantwoordelijkheden vanuit de Wet ter voorkoming van witwassen en financieren van terrorisme. Met betrokken partijen, waaronder het ministerie van Financiën, De Nederlandsche Bank, de betrokken banken en de telers zelf wordt gezocht naar oplossingen. Hierover zullen wij uw Kamer voor aankomende zomer berichten.
Extra grote stad, nulmeting, track & trace systeem wietproef
Verder reppen ze in de brief ook over de extra grote stad die is aangekondigd in het regeerakkoord. Alleen die is nog steeds niet bevestigd. In de brief laten de ministers weten nog steeds in gesprek te zijn met de ‘G4’: Den Haag, Utrecht, Rotterdam en Amsterdam.
Daarnaast lieten ze weten dat de nulmeting waarschijnlijk aanstaande ‘april 2022 is afgerond’. Ook het track & trace systeem is ‘grotendeels klaar’.
