Burgemeester Femke Halsema en nu ook de PvdA willen het zogeheten ingezetencriterium (i-criterium), dat alleen verkoop aan Nederlandse ingezetenen toestaat, invoeren in de binnenstad om drugstoerisme tegen te gaan. In Maastricht geldt dit beleid al sinds 2012. Daar moeten klanten van coffeeshops aantonen dat zij in Nederland wonen.
De Bond van Cannabis Detaillisten (BCD) waarschuwde in een eerdere AT5 reportage voor meer straatdealers en benadrukt dat coffeeshops niet de hoofdoorzaak zijn van de overlast in het Wallengebied.
Coffeeshopondernemers in Maastricht raden Amsterdam sterk af dit beleid over te nemen. “De mensen, die zijn er toch. Die willen het hebben. Dat hebben we hier ook heel erg gezien,” zegt Stephanie Korsten, eigenaar van vier coffeeshops in Maastricht, tegen AT5. Volgens haar leidde het beleid destijds tot honderden ontslagen in de stad.
Ervaringen in Maastricht met het ingezetencriterium
De Limburgse hoofdstad heeft al ruim tien jaar ervaring met het ingezetencriterium. Coffeeshopondernemers daar noemen het beleid discriminerend en wijzen op negatieve sociale effecten. Het controleren van identiteitsbewijzen zou regelmatig leiden tot spanningen en agressie aan de deur. Ook zien ondernemers een verschuiving naar de straathandel.
Volgens misdaadjournalist Frank Moonen (L1) is het aantal drugsincidenten sinds 2012 echter met twee derde afgenomen. Onderzoek in opdracht van de gemeente Maastricht door Breuer & Intraval (PDF) bevestigt dat de zichtbare drugsoverlast in de stad na een aanvankelijke stijging uiteindelijk sterk daalde.
In de onderstaande AT5 reportage komen Maastrichtse coffeeshopondernemers aan bod die Amsterdam waarschuwen voor de gevolgen van het ingezetencriterium. Ze stellen dat de maatregel leidt tot een toename van straatdealers, verlies van werkgelegenheid en spanningen tussen personeel en bezoekers.
Politieke onzekerheid en economische impact
Of het ingezetencriterium in Amsterdam daadwerkelijk wordt ingevoerd, blijft onzeker. De VVD steunt het plan, D66 is er fel op tegen en GroenLinks heeft zich nog niet uitgesproken. De PvdA nam het voorstel onlangs wel op in haar verkiezingsprogramma, ondanks eerdere tegenstand.
De economische gevolgen voor coffeeshops kunnen groot zijn. In Maastricht leidde de maatregel volgens ondernemers tot het verlies van 200 tot 300 banen. Daarnaast daalde de omzet fors door het wegblijven van buitenlandse klanten. Toch wijst een deel van de Maastrichtse bevolking op minder zichtbare overlast in het straatbeeld.
Onderstaande video van L1 Nieuws schetst hoe Maastricht het ingezetencriterium toepaste en welke lessen Amsterdam daaruit kan trekken. Hoewel de drugscriminaliteit volgens officiële cijfers sterk is gedaald, blijft de problematiek van straatdealers aanwezig. Coffeeshopondernemers waarschuwen in de video dat Amsterdam als wereldstad waarschijnlijk vergelijkbare problemen zal ervaren.
