- Advertentie -

Het pad naar de Duitse legalisering van cannabis is ingeslagen door de Duitse overheid. Er is veel ophef na de presentatie van de schets van het wetsontwerp.
De Duitse christendemocraten doen flink hun best om Beieren cannabisvrij te houden. Zij stuurden ook de Beierse minister van volksgezondheid naar Brussel om te lobbyen.

Op internationaal vlak zien we onduidelijkheid in de berichtgeving. Interpretatie en procesverloop worden besproken in allerlei media. Georg Wurth van de Duitse Hanfverband schept helderheid. Vorige week was hij in gesprek met Carmen Wegge van coalitiepartij SPD.

Carmen was twee weken geleden bij de Europese Commissie. Omdat er veel in dit interview valt op te steken volgt dit artikel. Van dit gesprek heb ik de meeste punten vertaald, verrijkt en breng ik het in context.

Georg Wurth (Hanverband) in gesprek met Carmen Wegge (SPD)

Wurth: Je was in Brussel bij de Europese Commissie (EC) – heeft die nu het ‘Eckpunkte’ stuk ontvangen? Het leek even te duren voordat er een bevestiging kwam?

Wegge: Ja. Na 2 weken ben ik er langs gegaan. Karl Lauterbach gaf aan bij de persconferentie in oktober aan dat nog die dag het stuk met de ‘Eckpunkten’ verzonden is.

Voor deze consultatie bestaat geen proces maar verwachten we vrij snel ook een antwoord

Het proces verliep misschien niet zoals gewoonlijk. Of je het nu fysiek moet overhandigen of niet, normaal dien je een wetsontwerp in en geen schets.

Deze schets, de ‘draft’ versie is aangekomen; dat doen we als consultatie. Dat is ongebruikelijk, normaal begint er een notificatieproces met een wetsontwerp.

Er ligt nog geen bericht voor ‘notificatie’. Dit is normaliter het beginpunt voor onderzoekswerk van de Europese Commissie.

Voor het notificatieproces is 3 tot 6 maanden doorlooptijd gebruikelijk. Voor deze consultatie bestaat geen proces maar verwachten we vrij snel ook een antwoord.

(De spraakverwarring die in de media en door verschillende mensen die zich geuit hebben is ontstaan ligt bij “we hebben nog geen wetsontwerp ontvangen om het notificatieproces te starten” en de schets, het “eckpunktenpapier”, is gestuurd voor een consultatie. Dat is nog voordat het formele notificatieproces start. Red.)

Wurth: Wat gebeurt er in de commissie, welk antwoord kan er verwacht worden op jullie consultatie verzoek?

Wegge: Interpretatie vanuit mijn kant: de consultatie zoals nu opgezet bestaat niet formeel, dat kan even duren. De verwachting vanwege eerste gesprekken is wel dat er een reactie gaat komen; kan ook een verzoek om een vervolggesprek zijn.

De Duitse ministeries zullen naar aanleiding van de consultatie nog voor het einde van 2022 besluiten of men doorgaat volgens de ingeslagen weg

De Duitse ministeries zullen naar aanleiding van de consultatie nog voor het einde van 2022 besluiten of men doorgaat volgens de ingeslagen weg. Daarbij zal de volgende stap zijn om een wetsontwerp af te maken en het berichtgevingsproces naar de EU te starten. Er kan ook een andere weg ingeslagen worden, op basis van het resultaat van de consultatie.

Er kan ook géén antwoord komen – de EC kan leunen op het reguliere proces en verwacht dan een wetsontwerp om te toetsen. Karl Lauterbach zal tegen die tijd (einde van het jaar, red.) met een formele uiting komen.

Wurth: Een mogelijk antwoord kan dus ‘geen nee’ zijn, het opstellen van een wetsontwerp – hoe lang gaat dat duren? 

“(…)Vanwege dit voorwerk kan er van uitgegaan worden dat een wetsontwerp tegen eind januari klaar kan zijn”

Wegge: 4-5 maanden lang is er al aan gewerkt door verschillende ministeries. Vanwege dit voorwerk kan er van uitgegaan worden dat een wetsontwerp tegen eind januari klaar kan zijn.

Wurth: Toch zie ik een enorm gat tussen het “eckpunktenpapier”, allerlei details die nu nog naar boven zijn gekomen en een sluitend wetsontwerp – ik zou het knap vinden als dit uitgekristalliseerd is voor eind januari; zelfs de DHV heeft niet al deze kleine details al gedekt in haar statements. Wat is dan nog een verschil tussen een Referenten ontwerp en een Kabinet ontwerp?

Wegge: Eerst volgt er een wetsontwerp vanuit het ministerie. Dat gaat voor discussie naar de “Ressort Abstimmung”, daar overleggen de ministeries nog een keer samen hoe het er uit moet komen te zien. Dit is het Referenten ontwerp.

Dan gaat het voor het kamerontwerp naar de ministers en de minister president. Ook hier kan er nog een wijziging plaatsvinden. Het kan, maar is ook onwaarschijnlijk omdat er al zoveel voorwerk is geweest. Dit is dan het Kabinetsontwerp dat naar de kamer gaat.

“(…)met zoveel betrokkenheid van de tot nu toe 6-8 ministeries kan ik me niet voorstellen dat er nog veel ingelezen moet worden(…)”

Echter vanwege, nogmaals, met zoveel betrokkenheid van de tot nu toe 6-8 ministeries kan ik me niet voorstellen dat er nog veel ingelezen moet worden. Daardoor gaat het relatief snel, iedereen is op de hoogte; afronden is dan meer een formaliteit dan echt ontwerpen.

Wurth: OK, dan is het officieel; het wetsontwerp is klaar – er volgt een notificatie aan de EU. Klopt het dat we kunnen afzien van samenwerken met de EU, niet een notificate moeten sturen?

Wegge: Dat kan, is echter onhandig; dan tuig je alles op, richt je het in, begin je alvast en kan elke lidstaat en/of de Europese Commissie naar het Europese Hof stappen en proberen te gaan dwarsbomen.
Dat wil Karl koste wat het kost voorkomen (zie ook de MAUT, de tolheffingssituatie uitspraken, red.) en wil het EU recht ook mee veranderen om zaken goed te regelen.

Wurth: Hoe lang duurt zo’n interventie door het Europese Hof? Redden ze zo’n bezwaarproces binnen 12-24 maanden?

Wegge: Nee, maar je wilt voorkomen dat het land is veranderd en dan alles weer ongedaan worden.

Wurth: Wie beslist er straks, wanneer er een notificatieproces is gestart? Een commissaris individueel? Of de hele commissie?

Wegge: Ik heb contact gehad met de commissie afdeling die alles gaat toetsen wanneer we ons wetsontwerp indienen. Daarna gaan de resultaten doorgezet naar alle commissarissen; de uiteindelijke besluitvorming ben ik niet mee bekend, of men nog gaat stemmen of dat er zo een gezamenlijk statement wordt opgesteld of dergelijke, hoe dat verloopt.

Wurth: Is er dan een meerderheid voor benodigd, vanuit de verschillende EU-lidstaten? Of kan de commissie zelfstandig besluiten nemen?

“Rondom het notificatie proces is er enkel vanuit de commissie een standpunt benodigd(…)”

Wegge: Rondom het notificatie proces is er enkel vanuit de commissie een standpunt benodigd; er komen geen Europees Parlement of Lidstaten aan te pas qua stemmen.

Lidstaten kunnen wel aangeven dat zij vermoeden dat een wetsontwerp waar een notificatie voor is afgegeven de EU regels schendt. Die punten worden dan onderzocht, daarmee verlengt zich de periode waarbinnen een aantwoord moet worden gegeven van 3 maanden naar 6 maanden.

Er wordt dan met deze lidstaten overlegd onder welke formulering van het wetsontwerp alsnog een conformiteit aan de EU regels bereikt kan worden.

Wurth: Kan of mag de EC rechtstreeks het Europese Hof contacteren over een wetsontwerp? Kan er bij indienen een rechtszaak gestart worden door de EC?

“(…)bij doorzetten wetsontwerp door Duitsland kan door de EC een rechtszaak gestart worden(…)”

Wegge: Tot zover ik weet, niet. Er komt alleen bijvoorbeeld een antwoord op het wetsontwerp ‘Not confirmed’ (clash met EU recht, red.) waarop wel, bij doorzetten wetsontwerp door Duitsland kan door de EC een rechtszaak gestart worden.
In het notificatieproces dus niet.

Wurth: Kan er een land dat helemaal niet wil dat Duitsland legliseert, dan al bij de notificatie naar de rechter stappen?

Wegge: Nee, pas als Duitsland ook echt de nieuwe wetgeving bekrachtigd heeft. Daarna kan er een EU rechtszaak vanwege verdragsschending gestart worden.

“(…)pas als Duitsland ook echt de nieuwe wetgeving bekrachtigd heeft. Daarna kan er een EU rechtszaak vanwege verdragsschending gestart worden(…)”

Dat gebeurt echter zelden. Zou de EC bijvoorbeeld tot de conclusie komen – dit wetsvoorstel past binnen de EU regelingen, dan is de kans een stuk minder dat een rechtszaak alsnog plaatsvindt.

Het is onwaarschijnlijk dat lidstaten pas na het notificatieproces tot conclusie komen – dit  ontwerp van de Duitsers past ons niet. Daarom is dat notificatieproces vrij centraal.

Wurth: Stel, wat gebeurt er wanneer de EC heeft aangegeven – op deze details moet er aangepast worden, dan is het OK. En dan komt het wetsontwerp van het kabinet weer terug om naar het parlement te gaan voor overleg. Dan kan er toch eigenlijk niets meer aangepast worden?

Wegge: Inderdaad, er wordt niet verder gewerkt worden wanneer stukken naar de EC gaan. Het zou daarna ook nog kunnen dat een lidstaat struikelt over wat het parlement wil veranderen en alsnog naar het Europese gerechtshof stapt.

Dat willen we voorkomen. Daarom willen we van te voren de bandbreedte voor onderhandeling naar het Parlement toe bespreken/afstemmen met de EC.

Wurth: Er is ook denkbaar dat er nieuwe belangrijke ontwikkelingen zijn die vooraf niet in beeld waren?

Wegge: Ja, neem bijvoorbeeld de Cannabis Social Clubs (CSC’s), die staan niet in de ‘eckpunten’. Het parlement zou dit misschien wel willen terugzien in enige vorm.

Rondom dit onderwerp is er gelukkig al een voorbeeld; we kunnen verwachten dat er weinig over gezegd wordt aangezien Malta al deze stap heeft genomen zonder dat er een rechtszaak is gestart.

Lidstaten zullen dit ook niet uit onwil doen – het zal eerder gaan om onderwerpen die ook hun eigen landsbelang aangaan. Dat zijn de afwegingen ook voor het parlement; hoe groot is het risico dat er een onderwerp een rechtszaak oplevert.

Van belang is dat ‘de legaliseringswetgeving’ dan ook gecompartimenteerd wordt opgepakt; zouden de CSC’s uitvallen volgens het rechtsstelsel, valt niet gelijk het gehele legaliseringsbeleid, enkel de CSC’s.

Wurth: Hoe is je gevoel/inschatting op dit moment, voorzichtig gezien? Er is nog geen hard ‘Nee’ gekomen bijvoorbeeld; zie je dat positief?

Wegge: Ik zou het liefste zien dat de EC stelling neemt, zodat Duitsland ook de meest rechtszekere weg kan bewandelen. Als de commissie geen sluitend antwoord (kan) geven, zal Duitsland doorgaan en gaan we mogelijk tijd en energie verliezen.

“(…)Als de commissie geen sluitend antwoord (kan) geven, zal Duitsland doorgaan en gaan we mogelijk tijd en energie verliezen”

Het zou onhandig zijn om bijvoorbeeld pas in mei onderwerpen te bespreken (net voor de deadline van antwoorden wanneer een wetsontwerp in januari is ingediend, red.) wanneer we ook NU al dit kunnen bespreken. Alle informatie is al beschikbaar in Duitsland.

Ook een ‘voorlopig geen nee’ kan werken, maar is minder gewenst; het feit dat het een politiek orgaan is, helpt niet echt daarin.

Men mag niet vergeten dat de legalisering een gigantisch economisch project is. De terugkoppeling die ik van verschillende lidstaten heb gekregen is dat men enthousiast is over de stukken.

Maar men wil ook handel kunnen drijven met Duitsland; ze staan daarom ook open voor legalisering. Dat zou direct de handelsverdragen raken. Er zijn ook enkele conservatieve landen die in theorie niet afwijzend zijn.

De EC wil natuurlijk mogelijk de helft van de EU lidstaten niet tegen de schenen schoppen, vandaar dat de stellingname nog niet heel expliciet zal zijn.

Wurth: Het wijzigen van EU regels, is daar nog sprake van?

“In het papier staat helder dat het verdrag van 2004 aangepast moet worden(…)”

Wegge: In het papier staat helder dat het verdrag van 2004 aangepast moet worden. Zo kan ook elk land in de EU legaliseren met rechtszekerheid.

Dat kan op twee manieren; via het Europese Parlement en via de Europese Raad. De EC heeft het monopolie op het aansturen op wetswijzigingen. Zij zullen dan ook gevoed moeten worden met politieke druk. Ik ben in contact met vertegenwoordigers van het Europese Parlement, waar een hoge graad van bereidheid is om dit initiatief op te pakken.

Wurth: We hebben een brief gestuurd met (niet-)commerciële partijen naar de Europese Commissie met het verzoek om het ontwerp welwillend te evalueren; kan de #Weedmob nog iets positiefs doen richting de commissie?

Wegge: Nee, dat niet. Het is nu afwachten!

Tenslotte

Met dit vertaalde interview en enkele hints hier en daar hoop ik dat er voor jou als lezer een boel duidelijker is geworden. Ja, het is warrig verlopen en wat complex. Begrijp dat Duitsland heel helder de kooltjes voor Europa uit het vuur wil halen door er goed voorbereid aan te beginnen.

Begrijp dat Duitsland heel helder de kooltjes voor Europa uit het vuur wil halen door er goed voorbereid aan te beginnen

Dat zie je terug met het aantal mensen dat er aan gewerkt heeft en het aanpakken van het geheel op zorgvuldige wijze. Geen opsplitsing naar een eerdere decriminalisering maar direct legaliseren. Het initiëren van een nog niet bestaande consultatie; ongekend, maar misschien wel de juiste manier.

Het meest interessante zijn de verschillende opties die nog overwogen kunnen worden. Prof. Karl Lauterbach heeft al eerder aangegeven een ander pad te (kunnen) bewandelen wanneer de route met volksgezondheid en jeugdbescherming niet gaat. Dat andere pad kan ook zonder de EU zijn.

Deze week stond in de Legal Tribune Online een artikel over het Paderborner voorstel van LEAP Duitsland. Zij stellen onder andere een directe decriminalisering voor om direct geld en tijd beschikbaar te maken bij handhaving en rechters.

In het artikel wordt duidelijk  gemaakt dat het niet de voorkeur heeft van de coalitie om te gaan decriminaliseren. De groenen zijn er voor. De SPD is nog terughoudend en ziet het als een optie om toe te passen als de tijdlijnen onhaalbaar worden. FDP ziet decriminalisering en legalisering nog steeds hand in hand, omdat het aankoop probleem nog niet wordt opgelost wanneer je gedecriminaliseerd hebt.

Druk op lidstaten

Zo zien we de druk die op lidstaten wordt uitgeoefend wel terugkomen. Je kunt Duitsland niet willen dwingen om de optie van decriminalisering te moeten kiezen. Dat zorgt voor enorm onhandige situaties en jarenlange rechtszaken in de EU. Een fatsoenlijk legaliseringsplan is dan meer welkom is mijn inschatting.

Verder is er nog een handigheid ingebouwd. In het “eckpunktenpapier” staat nu dat internationale handel (invoer, uitvoer, doorvoer) uitgesloten is vanwege de regels uit 2004 voor de EU. Wil men gaan handelen, internationaal, dan moet deze regelgeving aangepast worden. Dit kan de EC beslissen; ook kan het de dialoog helpen in het uitzoekproces met de EC van lidstaten die zich zorgen maken.

Mijn voorgevoel zegt me dat de Europese Commissie hoe dan ook de wetgeving van 2004 ter discussie gaat stellen

Dit klinkt als een uitgekookt idee: je houdt je met het ontwerp binnen de regels, maar die zijn mogelijk nadelig voor de andere landen als je geen handel kan drijven.

Daarom laat je je medestanders verzoeken om aanpassing van de afspraken zodat alsnog de legalisering door gaat, mét internationale handel. Mijn voorgevoel zegt me dat de Europese Commissie hoe dan ook de wetgeving van 2004 ter discussie gaat stellen.

Als laatste wil ik nog even stilstaan bij een belangrijke opmerking. Lidstaten kunnen tegen kleinere punten in het legaliseringsplan en/of het voorstel bezwaar aantekenen in het kader van EU wetgeving. Dat betekent nog steeds niet dat ALLE ontwerppunten de prullenbak in gaan – slechts op dat ene punt of dat ene onderwerp moet dat dan voor de EU rechter komen.

En daar zien we de meeste hoop ontstaan voor legalisering: Luxemburg wil thuisteelt legaliseren – zonder een rechtszaak. Malta legaliseerde als eerste thuisteelt en Cannabis Social Clubs in de Europese Unie – zonder een rechtszaak. Tsjechië verhoogde de THC limieten voor industriële hennep – zonder een rechtszaak. En Nederland heeft nog steeds geen rechtszaak ondanks het gedoogbeleid. Alle seinen staan misschien wel op groen!

Nabrander door DHV

In het nieuwsoverzicht van vrijdag, gebracht door de Duitse Hanfverband, werd direct doorgepakt. Er waren vier opmerkelijke punten behandeld:

• Ook Baden-Württemberg heeft de pro-legalisering minister Lucha van volksgezondheid gestuurd naar Brussel. Zijn boodschap: het thema cannabislegalisering moeten we ontdoen van ideologie en inzien: Het tot nu toe toegepaste verbod zowel in Duitsland als in Europa is gefaald.
• Portefeuillehouders drugs van de stoplichtcoalitie hebben een boodschap medegedeeld aan minister van volksgezondheid Lauterbach: werk gewoon door aan het wetsontwerp, we moeten niet langer wachten.
• Georg Wurth besprak uitgebreid de kans dat er géén antwoord kan komen van de Europese Commissie; het proces is namelijk niet formeel zoals het nu loopt. Conclusie is dat minister Lauterbach dan alsnog het wetsvoorstel volgens de officiële, vrijwillige notificatieprocedure kan indienen. Zowel de lidstaten als de commissie hebben dan ruim de tijd gehad om de onderwerpen aan te brengen voor de commissie – het belang van een gedegen onderzoek en tijdig antwoord is dan navenant. Al met al gunstig.
• Verder noemde Dhr. Wurth dat het notificatieproces nog niet door Luxemburg in gang is gezet voor hun plannen. Het vermoeden is geuit dat Luxemburg ook navraag heeft gedaan en zich heeft laten afschepen met een niet-officieel statement dat het ‘niet haalbaar zou zijn’, zonder nog verder onderzoek. Dat maakt een volledig onderzoek zoals Duitsland nu op afstevent des te spannender!

(Edit: 30-11, enkele typfoutjes)

- Advertentie -

- Advertentie -