Stromende regen weerhield bezoekers niet om hun zegje te doen over de toekomst van het cannabisbeleid. Regelmatig organiseert de lokale afdeling van D66 in Breda een politiek “D-café”. Actuele thema’s komen aan bod. Talitha Korsmit, Raadslid van de Bredase D66 fractie opende de avond met als sprekers demissionair Minister Kuipers van Volksgezondheid, Welzijn en Sport en Kamerlid en portefeuillehouder drugs Joost Sneller van D66.
Voorafgaand in Het Paradijs
Terwijl Jef met de Haagse coffeeshophouder van Happy Smile nog even de CannaStemBus van de vorige verkiezingen doornam kwam burgemeester Paul Depla flink verregend langsgelopen. Er was onduidelijkheid over waar te verzamelen – er was blijkbaar nog een afspraak bij coffeeshop Het Paradijs. Omroep Brabant was daar bij aanwezig met een cameraploeg.
Eigenaar Ed Pattché sprak met de demissionair minister, Kamerlid Sneller, coffeeshophouders, telers Fyta en CanAdelaar en transporteur over de start van het experiment. Nog een maand te gaan en dan komt de historische eerste legale cannabis in de coffeeshops. De komende weken worden de puntjes op de i gezet om de start mogelijk te maken.
Hoe komt de toekomst er uit te zien?
Ondanks het matige weer was er een volle zaal in Café Publieke Werken in de Annastraat. Politieke actievelingen van de Bredase afdeling van D66, verschillende coffeeshophouders, telers en mensen die algemeen geïnteresseerd zijn in politiek waren aanwezig.
Talitha Korsmit opende en introduceerde Joost Sneller. Joost had een presentatie meegebracht die de context en koerswijzigingen van de afgelopen 10 jaar aangeven. Verschillende onderwerpen zoals de wietwet komen tijdens de vragen weer aan bod. Het is mooi om te zien dat de actuele Cannabis Kieswijzer onderdeel is van de presentatie.
Een kleine observatie is dat zowel Sneller als Kuipers zich ontspannen uitten. Regelmatig was er een glimlach bij beiden te zien. Waarschijnlijk omdat in deze campagnetijd een inhoudelijke thuiswedstrijd een welkome afwisseling is.
De eerste vraag kwam van Rick Brand, coffeeshophouder van De Baron en woordvoerder namens Actieve Bredase Coffeeshophouders. In de onderstaande tabel volgen de gestelde vragen en antwoorden beknopt weergegeven. In de antwoorden gebruik ik S voor Joost Sneller als antwoordgever en K voor Ernst Kuipers. De vragen en antwoorden zijn een persoonlijke interpretatie en geen woordelijk verslag. Mocht een vraagsteller of antwoordgever willen nuanceren kan dat via contact met de redactie.
| Nr. | Vraag | Antwoord |
|---|---|---|
| 1 | Rick Brand: Uit landelijke enquêtes blijkt dat het merendeel van de burgers cannabis wil legaliseren. Het meest recente cijfer is 75% voorstanders. Hoe kan het dan dat er zoveel partijen alsnog tegen zijn? | S: Dat begrijpen wij ook niet helemaal. Toch zie je verdeeldheid in het politieke speelveld. En helaas is het beeld naar de buitenwereld waarschijnlijk vertekend – want wie zijn er altijd bij de drugs debatten? De tegenstanders. Mijn boodschap voor de andere voorstanders is dan ook: sta voor je visie en geef presentie, juist wanneer het er om gaat. |
| 2 | Wordvoerder D66 lokaal: Er is ‘hard gevochten’ om richting een legale keten te komen, wat is er geregeld als er een misstap ontstaat in het experiment, wordt dan alsnog de ‘stopknop’ ingedrukt? | S: Het experiment is onderdeel van een formele wet in uitvoering. Die zet je niet zomaar op ‘stop’. Ja, er is dus een ‘stopknop’, maar er zal wel flink wat aan de hand moeten zijn alvorens deze wordt ingezet. K: Het experiment is precies dat: een experiment. We doen dat om te leren van fouten. We verwachten dan ook fouten. Die fouten leiden niet tot een stopzetting. We gaan nog een boel dingen meemaken, aan de kant van de overheid, aan de kant van de telers, transport, coffeeshops. We moeten het experiment uitzitten en leren daarvan, om het wanneer we willen gaan legaliseren het goed te doen. |
| 3 | Fred van de Wiel, eigenaar Fyta: Inderdaad, er is veel geleerd, door ons als teler en aan de kant van de overheid, bijvoorbeeld inspectie. Is er zicht op het wegnemen van de 500g beperking voor legale cannabis in het experiment? | S: Politie en OM vinden de aanloopfase ‘heel eng’, een gevolg van instemmen met zo een wijziging in het experiment is dat er heldere afspraken zijn. Daardoor is er een gevoel van grip. Praktisch kunnen er daardoor problemen in de uitvoering ontstaan. Zoals benoemd gaan we dat heel snel leren en zal er sneller gereageerd worden op knelpunten als deze ontstaan in het experiment. Het is dus waarschijnlijk dat er meer onderdelen nog schuiven tijdens het experiment. |
| 4 | Heleen, kiezer: Vrienden die nu in Zweden wonen merken dat er daar eigenlijk niet meer wordt gerookt. Daar zijn de nicotinezakjes (Snus red.) voor in de mond populair. Waarom is er daar specifiek een verbod voor gekomen terwijl we juist streven naar een rookvrije generatie? | K: Nicotinehoudende producten zijn in principe altijd schadelijk. Dus terwijl we het roken van sigaretten proberen terug te dringen willen we geen alternatieven promoten. De effecten van nicotine zijn, ook bij niet inhaleren, schadelijk. |
| 5 | Via Jef, Hester Kooistra: BBB heeft aangegeven voorstander te zijn om de initiatiefwet van D66 in de eerste kamer wel ter stemming te willen brengen. Is dat een reden om dit alsnog te doen ondanks het lopende experiment? | S: We zijn blij dat we nu met het experiment zitten. Mij is niet bekend dat BBB die positie inneemt – zij willen eerst het experiment afwachten en in EU brede zin legaliseren. In principe willen we geen verdeeldheid tussen de twee kamers met verschillende wetten. Met de nieuwe aanwas en snelle groei van BBB is de stroming toch wat gedraaid. Het zou onhandig zijn om met de meer conservatieve koers alsnog nu de initiatiefwet ter stemming te brengen. Vandaar dat we nu met het experiment verder gaan. Daarbovenop is aangegeven door verschillende partijen om al richting een besluit te komen tijdens het experiment. In de laatste besluiten is aangegeven al te willen handelen op basis van de resultaten die in de loop van 2024 beschikbaar komen vanuit het onderzoek dat o.a. Trimbos uitvoert. Dat kan dus betekenen dat er sneller richting een vorm van legalisering gegaan wordt. |
| 7 | Jef: Vanuit de werkgroep Speekseltest van Stichting Verbond voor Opheffing van het Cannabisverbod hebben we tientallen mensen begeleid bij cannabis in het verkeer overtredingen. Een deel past cannabis eigenlijk op medicinale wijze toe. Vanuit onderzoek blijkt dat 9 van 10 cannabis medicinaal toepast zonder recept. Wat is het plan van D66 om mensen medicinaal te ondersteunen? | S: We zetten binnen het bestaande beleid in op een verklaring bij gemeenten dat thuisteelt voor medicinale doeleinden wordt gedoogd en niet vervolgd. Verder willen we thuisteelt medicinaal verder landelijk faciliteren. Dan is er nog dat we de vergoeding bij de zorgverzekeraar standaard willen zien voor medicinale cannabis. Ook kijken we reikhalzend uit naar de resultaten en bekendmaking rondom de medicinale tender om zo een hoofd te bieden aan de ervaren kwaliteitsbeleving van het huidige aanbod. K: Voor de vergoeding is wel een verandering nodig; cannabis moet opgenomen worden als standaard medicijn. Daarvoor is er te weinig bewijs vooralsnog. (Jef vult aan dat Lareb onderzoek onlangs is gepresenteerd) Dat klopt, daar moet men dan mee aan de slag om medicinale cannabis op te nemen in het portfolio. |
| 6 | Rick Brand: Waarom zijn we dan niet direct op een hogere limiet gezet voor de legale wiet? | S: Dat was nog een te grote stap. We weten dat er eerst iets ‘mis’ moet gaan alvorens men in beweging komt. Het blijft een experiment en zo komen we aan resultaten, waarbij kan blijken dat deze limiet van 500g bovenop de bestaande 500g nog onvoldoende is. |
| 8 | Coffeeshophouder (onbekend) Hoe is het zo dadelijk, als er te weinig diversiteit of productie capaciteit aanwezig is bij de dan actieve telers? Wordt er dan bijvoorbeeld niet landelijk gestart? Wordt een kleiner aantal gemeenten uitgerold? | K: De verwachting is dat er gewoon gestart kan worden na 6 maanden. Dat geldt voor alle 10 initiële gemeenten; voor de deelgemeente van Amsterdam moet er nog een wetswijziging worden doorgevoerd. In principe kun je per gemeente een overgangsfase starten, dus ook gefaseerd uitbreiden. |
| 9 | Lottie van Kelle (Raadslid D66 Breda): Hoe zit het eigenlijk met onze buurlanden? Hoe reageren zij op ons experiment, zijn er bijvoorbeeld nog onderwerpen in ons bilaterale verdrag met België die uitgewerkt moeten worden? | S: We hebben binnen Europa nauwe contacten met de liberalen. In België is men nog niet zo ver om na te denken over legalisering en decriminalisering zoals Duitsland dat wel is. Ook is er vrij onverwacht in Luxemburg en Malta al een stap ondernomen, terwijl deze landen 10 jaar geleden niet zo als kandidaat legalisering of decriminalisering aangemerkt konden worden. We zien dus een beweging in Europa, maar ook staat De Croo (Minister President van België) niet te zwaaien met “infractie procedures” . Het is dus nog afwachten, maar we verwachten geen problemen in deze experimentfase. Dat kan voor Duitsland misschien anders zijn, maar ook daar is het nog onduidelijk, mede omdat de gesprekken met de Europese Commissie niet openbaar gemaakt zijn. Zij hebben al wel wat onderwerpen aangepast en gefaseerd opgepakt, dus enige invloed zal er wel geweest zijn. Voor Nederland zou het pad voor verdere legalisering dan ook een ‘uitbreiding van het gedoogbeleid’ zijn. K: De algemene beweging bij de landen die stappen ondernemen is voornamelijk gestoeld op volksgezondheid. Ons experiment helpt daarbij ook aangezien er veel aandacht is voor de gezondheidsaspecten. |
| 10 | Janneke van Lierop (Raadslid PvdD Breda): We hebben in de GGZ ervaring met psychose bij de jeugd. Legalisering biedt ook meer kansen qua preventie bij deze doelgroep, wat gaan we nog meer doen? | S: Onder andere is voor coffeeshops in het experiment een opleiding bij personeel van belang. Daarmee waarborgen we dat consumenten voorlichting en toelichting op producten kunnen krijgen. De bijsluiter is een onderdeel van de producten die worden verkocht in het experiment. Daarnaast is er natuurlijk geen kans voor kinderen om cannabis te kopen vanwege de verplichte leeftijdscontrole bij de deur. K: (Lachend) Ook bij mijn aankomst bij coffeeshop Het Paradijs moest ik eerst mijn ID laten zien alvorens ik naar binnen mocht. Het beleid werkt blijkbaar. |
| 11 | Ed Pattché, eigenaar Het Paradijs: Er is nu sprake van het willen gaan toepassen van een schaarstebeleid vanuit de gemeente naar aanleiding van de uitspraak van de Raad van State. Hoe kan dat nu opeens komen terwijl er vaak sprake is van nette, goedlopende zaken die al tientallen jaren bestaan? | S: We begrijpen dat dit een gevoelig onderwerp is. Laten we beginnen met dat het een kans is. Een kans bij gemeenten waar nu geen coffeeshop is. Met het toepassen van een tijdslimiet voor een gedoogbeschikking kan er uitgeprobeerd worden of een coffeeshop succesvol kan zijn. |
| 12 | Andere coffeeshophouder: Maar waarom zouden we moeite doen, als we onzeker zijn van onze investeringen? Zeker met het experiment lopen we straks vooruit, maken alle problemen mee en zijn daarna onze beschikking kwijt. Alle moeite verdwijnt dan in het slechtste geval in een loterij. | K: Laat ik nog even helder zijn; het experiment en de uitspraak van Raad van State staan los van elkaar en hebben niets met elkaar te maken. Maar desondanks is het goed om per gemeente van de invulling maatwerk te maken. |
| 13 | Onbekende vraagsteller: Qua volksgezondheid, wordt het niet tijd dat er meer middelen gereguleerd gaan worden? | K: Er zijn verschillende onderzoeken gaande naar de medische inzet van bijvoorbeeld MDMA om in specifieke gevallen resultaten te bereiken in de psychiatrie bijvoorbeeld bij langdurige depressies waarbij conventionele middelen niet werken, inclusief extremen, zoals shocktherapie. De toepassing daarvoor zal initieel nog incidenteel zijn en op onderzoek gericht. J: Ketamine, MDMA en Psilocybine komen daar onder andere in aanmerking voor. Wellicht ook andere wetgeving wordt daarvoor relevant, want hoe de opname van lachgas in de opiumwet is verlopen is verre van het juiste voorbeeld. Daarom is een voorstel voor opkomende middelen op te nemen in een ‘Lijst 0’ om makkelijker op ontwikkelingen in te spelen relevant vanuit ons standpunt. Je kunt dan wel reageren, de lijst makkelijk bijwerken en zo meer flexibel met middelen omgaan dan hard vastleggen in wetten. |
Afsluitend
Er is zoals te lezen valt veel langsgekomen tijdens deze avond. Er zijn zoals te horen nog praktische en existentiële onderwerpen voor coffeeshophouders die spelen. Het experiment is spannend, maar welkom. Toch zijn er twijfels, mede gezien de investeringen en wijzigingen die onder meer de Bredase gemeente wil inzetten op gedoogbeschikkingen. Dat speelt ook in andere gemeenten, waaronder Arnhem, ook een experimentgemeente.
Desondanks was er positiviteit. Zo kijken velen uit naar de start van het experiment met de aanloopfase op 15 december. De verwachtingen van de producten die dan beschikbaar komen zijn hoog, als ik de verschillende coffeeshopondernemers spreek en de telers. Welke mogelijke aanpassingen binnen de experiment afspraken nodig zijn om alles soepel te laten verlopen, dat gaan we merken. Vooralsnog is de stopknop nog ver buiten bereik stelde demissionair minister Kuipers ons gerust.
