Eind 2023 begon het wietexperiment met de aanloopfase in twee van de tien geselecteerde experimentgemeenten, gevolgd door de overgangsfase in het voorjaar van 2024. Tijdens deze overgangsfase mogen coffeeshops zowel gereguleerde als gedoogde cannabis verkopen. Het wietexperiment onderzoekt of gereguleerde productie en verkoop van cannabis haalbaar is en welke effecten dit heeft op onder andere de volksgezondheid, openbare orde en de illegale markt. Het Wetenschappelijk Onderzoek- en Datacentrum (WODC), Kennisinstituut voor de rechtsstaat, publiceerde eerder deze week een evaluatie van de voorbereidingsfase van het Experiment gesloten cofffeeshopketen.
Selectieproces en uitdagingen bij cannabistelers
Daaruit bleek dat een belangrijk knelpunt in de voorbereidingsfase de selectie en aanwijzing van de tien cannabistelers was.
Problemen rondom teeltlocaties en financiering zorgden voor aanzienlijke vertragingen. Pas als de kwaliteit, diversiteit en kwantiteit van de gereguleerde cannabis voldoende zijn, kan de experimentfase volledig van start gaan.
De onderzoekers benadrukken dat de betrokken ministeries te weinig aandacht hadden voor logistieke en juridische knelpunten bij de teeltlocaties, wat leidde tot stagnatie in de planning.
Lessen uit de voorbereidingsfase
Het WODC liet de voorbereidingsfase evalueren door BBSO, de Hogeschool van Amsterdam en de Rijksuniversiteit Groningen.
De onderzoekers concludeerden dat de omvang van het experiment een belangrijke oorzaak was van de vertraging. De kleinschalige aanloopfase in twee gemeenten bood echter waardevolle inzichten en liet zien dat kleinere experimenten beter geschikt zijn om kinderziekten in de aanpak te identificeren en op te lossen.
Dit biedt een belangrijk leerpunt voor toekomstige beleidsprojecten van vergelijkbare complexiteit.
Vooruitblik naar 2025
Het wietexperiment moet antwoord geven op cruciale vragen over de gereguleerde cannabisproductie en de effecten hiervan op de maatschappij.
Als de overgangsfase succesvol wordt afgerond, mogen coffeeshops in de deelnemende gemeenten vanaf 2025 uitsluitend gereguleerde cannabis verkopen.
De lessen uit deze eerste fases benadrukken het belang van een flexibele en schaalbare aanpak bij nieuwe beleidsinitiatieven.
Vorige maand publiceerde het WODC ook al 25 wetenschappelijke aanbevelingen voor beleidsmakers die over de regulering van cannabis gaan.