Cannabis blijft de meest geconsumeerde illegale drug in Europa. Dat blijkt uit het gisteren, jaarlijks gepubliceerde European Drug Report. Uit nationale onderzoeken blijkt dat ongeveer 8 % van de Europese volwassenen (22,8 miljoen tussen de 15 en 64 jaar) het afgelopen jaar cannabis hebben gebruikt. De gebruiksniveaus en trends variëren echter aanzienlijk per land. Met name onder jongeren (15-34 jaar) is cannabisgebruik hoog, met een geschatte 15 % (15,1 miljoen) die het in het afgelopen jaar hebben gebruikt. Ongeveer 1,3 % van de volwassenen in de Europese Unie (3,7 miljoen mensen) gebruikt dagelijks of bijna dagelijks cannabis.
Gezondheidsproblemen en behandeling voor cannabisgebruikers
Het begrijpen van de gezondheidsproblemen die samenhangen met cannabisgebruik is cruciaal schrijft het EMCDDA.
Cannabis is verantwoordelijk voor meer dan een derde van alle drugbehandelingsopnames in Europa. De diversiteit aan behandelingsinterventies maakt het echter moeilijk om de gegevens te interpreteren.
Psychosociale behandelingen, zoals cognitieve gedragstherapie, worden vaak aangeboden en e-health interventies worden steeds vaker beschikbaar.
In 2022 zochten ongeveer 92.000 mensen in de EU gespecialiseerde behandeling voor cannabisproblemen, waarvan 58.000 voor de eerste keer.
Veranderingen in het cannabisbeleid en de markt
De Europese cannabismarkt ziet significante ontwikkelingen volgen het EMCDDA. Ondanks nieuwe producten blijven wiet en hasj de meest beschikbare vormen. Het aantal inbeslagnames van hasj in de EU daalde aanzienlijk in 2022, grotendeels door een afname van inbeslagnames in Spanje. De potentie van hasj is echter toegenomen, met een gemiddelde THC-gehalte van bijna 25 %.
De diversificatie van smokkelroutes en de opkomst van synthetische cannabinoïden vormen nieuwe uitdagingen voor wetshandhavings- en gezondheidsinstanties. Bovendien overwegen verschillende EU-lidstaten veranderingen in hun cannabisbeleid. Malta, Luxemburg en Duitsland hebben recentelijk wetgeving aangenomen die het thuis kweken en het gebruik van cannabis in privé toestaat, naast non-profit teeltverenigingen. Deze beleidswijzigingen, samen met de lopende proeven in Zwitserland en het Experiment gesloten coffeeshopketen in Nederland, benadrukken de dynamiek van het Europese cannabislandschap.
Belangrijke gegevens en trends
Prevalentie en patronen van cannabisgebruik
- Op basis van de meest recente onderzoeken wordt het gebruik van cannabis in het afgelopen jaar onder de EU-bevolking van 15 tot 34 jaar geschat op 15,0 % (15,1 miljoen), waarbij mannen doorgaans twee keer zo vaak gebruik rapporteren als vrouwen. Onder 15- tot 24-jarigen heeft naar schatting 18,6 % (8,8 miljoen) in het afgelopen jaar cannabis gebruikt, en 9,7 % (4,6 miljoen) heeft de drug in de afgelopen maand gebruikt. Naar schatting ongeveer 1,3 % (3,7 miljoen) van de volwassenen (15 tot 64 jaar) zijn dagelijks of bijna dagelijks gebruikers van cannabis (dat wil zeggen, het gebruik van de drug op 20 dagen of meer in de afgelopen maand). Onder 15- tot 34-jarigen is naar schatting 2,0 % (2,0 miljoen) dagelijks of bijna dagelijks cannabisgebruikers. Ongeveer driekwart van de volwassen gebruikers (15 tot 64 jaar) zijn mannen en de meerderheid (54 %) is jonger dan 35 jaar.
- De trends in cannabisgebruik op nationaal niveau lijken gemengd. Van de landen die sinds 2021 onderzoeken hebben uitgevoerd en betrouwbaarheidsintervallen hebben gerapporteerd, meldden er 3 hogere schattingen, 8 waren stabiel en 2 rapporteerden een afname vergeleken met het vorige vergelijkbare onderzoek.
- De Europese Web Survey on Drugs van 2021 vond dat wiet werd gebruikt door 95 % van de respondenten die in de afgelopen 12 maanden cannabis hadden gebruikt, vergeleken met 32 % voor hasj, 25 % voor edibles en 17 % voor extracts. Deze gegevensbron geeft ook aan dat consumenten vaak meer dan één vorm van deze drug gebruiken.
- In 2023 meldden van de 51 steden met vergelijkbare gegevens, 20 een jaarlijkse toename van het cannabismetaboliet THC-COOH in rioolwatermonsters, terwijl 15 een afname rapporteerden.
- In Europa zijn naar schatting 92.000 cliënten in 2022 begonnen met gespecialiseerde drugbehandeling voor problemen gerelateerd aan cannabisgebruik (36 % van alle behandelverzoeken), waarvan ongeveer 58.000 voor de eerste keer. Cannabis was de belangrijkste probleemdrug die het vaakst werd genoemd door nieuwe behandelcliënten, goed voor 43 % van alle eerste behandeltrajecten in Europa.
- In 2022 rapporteerden EU-lidstaten 243.000 inbeslagnames van hasj, goed voor 468 ton (816 ton in 2021), en 234.000 inbeslagnames van wiet, goed voor 265 ton (256 ton in 2021) (zie Figuur 2.5). Door een afname van 52 % gerapporteerd door Spanje (van 673 ton in 2021 naar 325 ton in 2022), daalde de totale hoeveelheid inbeslaggenomen hasj in de Europese Unie met 43 %. Daarnaast rapporteerde Turkije 15.700 inbeslagnames van hasj, goed voor 29,3 ton, en 57.400 inbeslagnames van wiet, goed voor 42,5 ton.
- In 2022 werden ongeveer 609.000 overtredingen met betrekking tot het gebruik of bezit van cannabis gemeld in de Europese Unie (566.000 in 2021), naast 98.000 overtredingen met betrekking tot de handel (100.000 in 2021).
- In 2022 was het gemiddelde THC-gehalte van hasj in de Europese Unie 24,8 %, meer dan twee keer zo hoog als dat van wiet, dat 10,1 % bedroeg. Geïndexeerde trends laten zien dat het gemiddelde THC-gehalte van resin in de afgelopen 10 jaar is verdubbeld en blijft stijgen, terwijl dat van wiet over het algemeen stabiel is gebleven gedurende deze periode. Het moet worden opgemerkt dat monsters van beide vormen van de drug aanzienlijk kunnen variëren.
 gebruikt dagelijks of bijna dagelijks cannabis blijkt uit het European Drug Report 2024 van de EMCDDA.){kind=link}