LONGREAD: Analyse over wietexperiment assortiment (Deel 1)

Een uitgebreide analyse over de aanvraag teeltlicentie wietexperiment en de assortiment keuzes door Jef Martens, die meehielp aan een aanvraag. Jef is een onafhankelijk adviseur met als specialisaties bedrijfs architectuur, analyse met vertaling naar specifacties en procesontwerp.

0
aanmelden wietproef wietexperiment etten-leur project c grow solutions experiment gesloten coffeeshopketen drachten
- Advertentie -

Deel twee van deze serie artikelen over de wietproef, ook wel bekend als wietexperiment en ‘experiment gesloten coffeeshopketen’, gaat over het assortiment. Een beladen onderwerp zult u lezen, heel begrijpelijk dat de helft van de invullers van onze enquête interesse toonde in een vervolg artikel over het assortiment. Houd je vast, dit artikel is een echte ‘longread’. Daarom dit assortiment verhaal in twee delen, wellicht net als de volgende artikelen. In mijn optiek verdient een serieus experiment ook serieuze aandacht.

Lees hier Jef zijn vorige longread: Het leven na het indienen van een aanvraag teeltlicentie wietexperiment

In dit artikel behandelen we de verschillende onderwerpen die invloed hebben op het samenstellen van het assortiment(…)

In dit artikel behandelen we de verschillende onderwerpen die invloed hebben op het samenstellen van het assortiment en het terechte ‘faillissement van de nederhasj’ zoals Derrick Bergman dit noemt. Ik behandel niet de keuzes die het bedrijf heeft gemaakt waar ik mee werk, wel wat je zou kunnen verwachten op de markt en welke complexiteiten dit kent. Ook behandelen we de verschillende zienswijzen op dit onderwerp, als consument, als winkeleigenaar, als producent en als marktfacilitator (de overheid) en diens handhavers (Voedsel en Warenautoriteit, Politie en andere inspecteurs zoals BOA’s).

Het assortiment is een heet hangijzer, dat begrijpen veel mensen. Om de verwachte uitwerkingen van de regels, wensen en eisen van de diverse spelers te begrijpen zullen we elk artikel enkele onderwerpen per speler in de markt bespreken. Dit is gebruikelijk in het bepalen van de markt in de wereld van de Bedrijfskunde, met name in het vakgebied Marketing. Het belangrijkste aspect in deze is per speler in de keten, het juist inschatten van de ‘volwassenheid van de vraag’ van iedere speler. Zie ook het ‘ik wil een pony!’ effect in het openingsartikel van deze serie.

Hoe volwassen is de cannabismarkt

Maturity Models worden gebruikt om de volwassenheid van iets in kaart te brengen. Deze Volwassenheidsmodellen komen voor op allerlei vlakken van wetenschap. In mijn voormalige werkveld, de wereld van de ICT, is vooral het CMMI bekend, Capability and Maturity Model Integration. 

Volwassenheidsmodellen komen voor op allerlei vlakken van wetenschap

Volwassenheid wordt door Philip Crosby initieel omschreven in de wetenschappelijke literatuur in relatie tot het voorspelbaar leveren van kwaliteitsproducten [Quality Is Free: The Art of Making Quality Certain, P. Crosby, 1979]. De definitie van Maturity volgens de Oxford Dictionary is ‘the state of being complete, perfect, or ready’ oftewel, in de context van een bedrijf of organisatie: in hoeverre is de staat van een organisatie ‘af’, compleet, geperfectioneerd of gereed te noemen. 

Het doel van een Maturity Model is het beoordelen van de huidige situatie, het kunnen vaststellen van de verschillen van de huidige en een toekomstige situatie en een richting voor het verbeteren van de algehele kwaliteit van de producten of diensten die een organisatie levert. Deze twee alineas zijn een vertaling en kleine bewerking van een artikel van onder andere een Nederlandse Professor in de bedrijfskunde, Hajo Reijers [Business process maturity models: A systematic literature review, A Tarhan, O Turetken, HA Reijers – Information and Software Technology, 2016]

Je gebruikt met een model enkele kenmerken en eigenschappen van een bedrijf of actor. De gegroepeerde kenmerken zijn onderling exclusief (uitsluitend) en met elkaar allesomvattend (volledig/uitputtend) ook bekend als de afkorting MECE, mutually exclusive and collectively exhausting).

In normale mensen taal: beschrijf bijvoorbeeld een fruitmand met fruit

In normale mensen taal: beschrijf bijvoorbeeld een fruitmand met fruit. Alle soorten fruit in de mand hebben een zodanige omschrijving in het model zodat iedereen snapt en herkent dat een banaan een banaan is. Verder is de omschrijving zo duidelijk dat alle (fruit)soorten beschreven zijn, er is geen ruimte voor gokwerk, er zijn geen onbekende fruitsoorten. Verder is er bekend in met welke eigenschappen van fruit je de ideale fruitschaal kunt vullen, rekening houdend bijvoorbeeld met de hoeveelheid vezels, gehalte vitamines en snelheid van bederven. Natuurlijk worden dit soort modellen en definities onderhouden, er kan altijd iets nieuws ontdekt worden. 

Voor de cannabismarkt ken ik nog geen breed gedragen modellen; enkele analisten van grote namen als Price Waterhouse Coopers, McKinsey en Boston Consulting Group hebben wel aanzetten gemaakt, maar algemeen gangbaar zijn deze nog niet. We beschrijven voor deze analyses eerst een eigen kleine opdeling. Daarna worden de situaties complexer, komen er meer overwegingen bij. Dan zijn er bij latere onderwerpen zoveel overwegingen die kunnen ingezet worden dat het niet nuttig is om daar volledig beschrijvend in te zijn. Je hebt na het lezen van deze twee artikelen wel een idee hoe alle partijen nog stappen te maken hebben in het volwassen maken van de markt.

Huidige situatie kort verkennen

Dan voor onze uitdaging: hoe volwassen is de markt en diens vraag? Je zou verwachten naar aanleiding van Doede’s alternatieve troonrede dat de Nederlandse markt voor cannabis wel bekend is, na zo’n 50 jaar gedoogbeleid. Helaas, is mijn voorlopige conclusie, de markt is allesbehalve stabiel en uitgekristalliseerd.

In de analogie met cannabis zien we in de markt slechts beperkte ontwikkelingen binnen het gedoogbeleid op gebied van producten en innovaties binnen de Nederlandse markt

Ter illustratie, in de jaren ’70 kwam o.a. de Walkman op de markt, de Atari 2600 als een consumenten spelcomputer, de eerste digitale camera werd ontwikkeld, evenals e-mail. Eigenlijk bijzonder, dat de markt niet stabiel is, immers is de markt voor draagbare muziekspelers opgedroogd door de samenvoeging van deze functie met de smartphone, de introductie van de ‘next gen’ spelcomputers PS5 en Xbox X is net geweest, digitale camera’s zijn voor consumenten al bijna geheel vervangen door de smartphone en e-mail is alomvertegenwoordigd in onze maatschappij, door de overheid al geprefereerd boven fysieke brieven.

In de analogie met cannabis zien we in de markt slechts beperkte ontwikkelingen binnen het gedoogbeleid op gebied van producten en innovaties binnen de Nederlandse markt. Standaard wordt verkocht in gewichtgedreven (per gram) of prijsgedreven (vaste prijs) verpakkingen, varieteit is beperkt (wat beschikbaar is), voorzien van gemak (voorgedraaid) of alternatieve consumptiemethode (eetbaar). 

Grofweg is hier eigenlijk niets in veranderd in de afgelopen 50 jaar, al is het assortiment en gehalte THC toegenomen door ontwikkelingen op plant genetica en kweektechnieken. Echte ontwikkeling werd geremd door de regels van het gedoogbeleid. Daarbuiten zijn wel verschillende wereldwijde ontwikkelingen geweest, met synthetische cannabis producten als K2 en Spice als maatschappelijk dieptepunt in mijn opvatting. Een lichtpuntje zijn de ontwikkelingen in breedte van beschikbare plantsoorten, kwalitatieve, constante productieresultaten en eindproducten met een vaste hoeveelheid werkzame stoffen.

Een wereld zonder modellen

Helaas heeft de commissie Knottnerus niets van de onderwerpen die in deze serie aan bod komen over marktmodellen meegenomen (of mee mógen nemen) in het rapport; in mijn beleving een kapitale ‘beginnersfout’ van de opdrachtgever aan de commissie.

Helaas heeft de commissie Knottnerus niets van de onderwerpen die in deze serie aan bod komen over marktmodellen meegenomen

Iedere startup tegenwoordig weet dat je je klant goed moet kennen. Daarentegen is er een oplossingsrichting gekozen die zou passen in het huidige verkooppuntenmodel met een veronderstelde distributie en levering. Zie ook de opdracht, reikwijdte en invulling van het rapport. We komen erop terug in het onderdeel marktfacilitator in het tweede deel van deze analyse.

Per speler in de Nederlandse cannabis waardeketen verkennen we eigenschappen die kunnen leiden tot een model voor het bepalen van de volwassenheidsfase per individueel geval. Niet iedereen houdt van een ‘hokjescultuur’. Het toepassen van hokjes echter is dit de manier van onderzoeken, kijken welke factoren van invloed zijn op een gunstige uitkomst. Een gunstige uitkomst bereik je makkelijker als je beter begrijpt van waar iemand vertrekt om bij die gunstige uitkomst te komen.

Het is niet altijd mogelijk alle onderdelen al te kennen; modellen en modelontwerp is daarom iteratief en aanpasbaar. Zie bijvoorbeeld de ontdekking van zwarte zwanen, dit zorgde voor het aanpassen van de biologieboeken in een deel van de wereld. Op een soortgelijke manier zijn er steeds meer onbekende zaken ontdekt; in de recente geschiedenis zijn bijvoorbeeld missende atomen ontdekt of gevonden, waarvan we alleen theoretisch hebben benaderd dat ze bestaan: de lege plekken in het periodiek systeem.

Consument

Viervlaksmodel voor consumentenprofielen

We beginnen met de consument. Ongeacht de achtergrond van de consument zijn er twee hoofdkenmerken in de consumptie van cannabis. Daarmee is een viervlaksmodel te maken, met de kenmerken: recreatieve of medicinale toepassing, onbewuste of bewuste consument herkenbaar aan diens inkoopbeleid. De discussie over de toepasbaarheid van deze kenmerken laat ik voor wat het is; je kunt zelf bepalen welke kenmerken je zelf belangrijk vindt waarmee je de volwassenheid van een consument kunt bepalen. Om ‘handen en voeten’ te geven aan het gebruik van modellen is hier dus een voorbeeld.

Viervlaksmodel voor consumentenprofielen wietproef wietexperiment assortiment

Voor de wietproef betekent in dit viervlaksmodel: hoe donkerder de kleur, hoe meer focus er zal zijn op dit klantsegment. Qua definitie wil ik de medicinale consument benoemen als iemand die in zijn of haar dagelijks functioneren wordt gehinderd wanneer cannabis niet toegepast kan worden. Vervolgens zijn hier de overwegingen bij deze opdeling in de consumentengroepen.

  • Een recreatieve, onbewuste consument: koopt cannabisproducten sporadisch bij een beschikbare leverancier, kiest voor gemak, toont gematigde of aflatende voorkeur.
  • Een recreatieve, bewuste consument: koopt cannabisproducten bewust en gepland bij verschillende leveranciers, kiest voor kwaliteit of beschikbaarheid, toont een sterke voorkeur.
  • Een medicinale, onbewuste consument: koopt herhaaldelijk bij dezelfde beperkte groep leveranciers, veel voor weinig, kiest niet voor specifieke toepassing (slapeloosheid, pijn), wel voor voorspelbare uitwerking (hoe functioneer ik).
  • Een medicinale, bewuste consument: koopt herhaaldelijk bij dezelfde beperkte groep leveranciers, betaalt voor beschikbaarheid bij de behoefte inzet, kiest voor specifieke toepassing en voorspelbare uitwerking.

Klassieke Marketing Mix

Voor de bedrijfskundig onderlegden in de marketing is het 4P model herkenbaar van McCarthy: Prijs, Plaats, Product en Promotie als vereenvoudigde weergave van de Marketing Mix. Er zijn andere modellen en uitbreidingen op het 4P model. Ik laat deze voor het gemak buiten beschouwing; dit model is het meest bekend en prima toepasbaar voor educatieve doeleinden.

Promotie

Voor de goede orde, ik bekijk de Marketing Mix vanuit het perspectief van de gehele markt; niet vanuit een oogpunt consument of winkel. Laten we beginnen met het schrappen van promotie in de cannabisindustrie. Dat is niet of extreem beperkt toegestaan (bordje in het raam, naam op de gevel).

Plaats

Ook plaats zal binnen het experiment beperkt zijn, enkel coffeeshops zijn verkooppunten. Voor de consument is het enkel in een coffeeshop mogelijk om producten te kopen. Je zou nog kunnen denken aan plaatsen met weinig tot geen coffeeshops in de omgeving. Of het omgekeerde, een grote plaats met veel coffeeshops. Zij kunnen meer diversiteit leveren wanneer er een duidelijke lijn voor het assortiment wordt uitgewerkt.

Product

Product, is in mijn beleving op te delen in productsoorten (droge bloemen, hasj, voorgedraaide joints, edibles, etc.) en product eigenschappen. Vooral die eigenschappen kunnen zorgen voor onderscheid dat zelfs kansen biedt voor expertise en exclusiviteit mits goed uitgewerkt. Dat uitwerken is een samenspel tussen overheid, gemeente, coffeeshop eigenaar en kweker.

Product, is in mijn beleving op te delen in productsoorten (…) en product eigenschappen

Misschien ten overvloede mag genoemd worden dat enkele productsoorten in essentie al of tijdens bereiding voldoen aan vergelijkbare potentie als reguliere cannabis extract. Het bijzondere is dat regulier cannabis extract (wietolie) als harddrugs wordt bestempeld. Daarnaast wordt wel verwacht in het experiment enigszins concurrerende hasjiesj te gaan maken, wellicht potenter dan de wietolie met alcoholextractie.

Mij is het een raadsel, nadat de commissie te rade ging bij een hele lijst professionals in de sector, dat het pleidooi van Wernard Bruining niet is begrepen. In een video legt hij klip en klaar uit dat cannabis verkopen per gram in een analogie leidt tot het verkopen van sterke drank (>=40% alcohol, veel voor weinig geld), daar waar iemand op zoek is naar een biertje (5% alcohol, meer grip op de dosering en meer voor de lol, ontspanning). De cannabis is sterker en sterker geworden; zo loopt de ondergrondse kweker minder risico (meer THC is meer geld of minder planten voor zelfde opbrengst) en koopt de klant veel THC voor relatief minder geld.

De coffeeshophouder heeft straks de teugels voornamelijk in handen. Hij of zij heeft er baat bij om het merendeel van de klanten goed te kennen. Wanneer dat het geval is kan een coffeeshop flink groeien in afzet; daarbij zijn vooral winnaars zoals de klant en waarschijnlijk ook de overheid of gemeente. Daar liggen echte kansen.

Maar de consument wil vandaag ook iets weten over ‘over welke soorten hebben we het dan’? Om dan in het stukje productgroepen te denken, werken we die wat verder uit. In het vorige artikel kon je lezen dat ik heb meegeschreven aan een aanvraag voor een licentie om te kweken voor het experiment. Hoe kom je dan tot een assortiment?

‘Over welke soorten hebben we het dan?’

Om te beginnen hebben we veldonderzoek gedaan. Coffeeshops (binnen het experiment en daarbuiten) geraadpleegd en aantekeningen gemaakt over het aanbod van producten. Variëteit, werking, hoe er verkocht wordt, versheid van het product en prijs/g zijn onderdelen van invloed voor de consument. Hoeveel soorten zijn er op het menu, hoe vaak wisselt het menu, deze dingen hebben we uitgevraagd en bestudeerd. Opmerkelijk is dat er trends zijn in delen van het land; de scheidslijn ligt ongeveer ter hoogte van Amersfoort in Oost en West. De scheiding ligt bij de populariteit en beschikbaarheid van Power Plant of ook wel PP genoemd.

Daarna volgde een analyse bij een website over cannabiszaad en welke namen al bekend waren bij de beoordelaars. Bij de website werd bijvoorbeeld bekeken hoe vaak een soort (strain)vertegenwoordigd was (commercieel verkrijgbaar bij X verkooppunten). Daarnaast is van belang welke economische factoren meespelen. Grofweg spreek je dan over het terpenenprofiel, cannabinoïden profiel, de opbrengst per plant en de verwachte groei- en bloeitijd en toepassingsgeschiktheid. Strawberry Banana bijvoorbeeld van o.a. DNA Genetics wordt door Frenchi Cannoli zeer geschikt bevonden voor concentraten/hasj, minder voor toppen. De smaak komt met plantmateriaal minder goed uit.

Zo heb je een beeld van de populariteit van verschillende strains, een inschatting van het productievolume, een opzet voor een kostenmodel (uren bezetting productievloer, belichtingsuren) waarbij personeelskosten constant zijn. Afhankelijk van de inrichting van je productielocatie (buiten, kas, binnenkeek of hybridevorm) kun je dan kiezen voor een te produceren portfolio met meer of minder risico op gebied van afzetmogelijkheden, gevoeligheid van de plant en productielimieten.

Prijs

Een wat minder belicht onderwerp, hier wordt het geheel ook wat spannend, maar niet per sé voor consumenten. Je ziet dit ook bij heel veel andere marktvormen, wat is een ‘goed’ product waard? Kijken we naar de prijs van cannabis in een situatie voor het experiment, is dat een samenspel van producteigenschappen, het inkoop- en verkoopbeleid van de coffeeshop en eigenschappen voor de locatie.

Kijken we naar ons veldonderzoek zie je verschillende prijsstellingen en prijsmechanieken

Kijken we naar ons veldonderzoek zie je verschillende prijsstellingen en prijsmechanieken. In het noorden van Nederland is cannabis iets goedkoper, gemiddeld gezien. In de grote steden kan de prijs oplopen tot €25/gram of soms zelfs meer voor exotische soorten uit de Verenigde Staten. De ervaren kwaliteit op vorm, kleur, geur, effecten zijn verder van belang in de prijsstelling.

Sommige verkooppunten verkopen per gram, anderen op prijs (een wisselende hoeveelheid cannabis met een vaste afrekenhoeveelheid, bijv. €10,-). Gaan we even als aanname ervan uit dat alle cannabis schoon en even interessant is als huidige verkrijgbare cannabis, is deze dan meer waard omdat deze aantoonbaar schoon is? Gaat de marge omlaag omdat er een verlaagd risico is voor coffeeshops in de aanvoer en beschikbaarheid?

Wanneer je kijkt naar het aanbod van hasjiesj wordt het interessant qua prijsstelling

Wanneer je kijkt naar het aanbod van hasjiesj wordt het interessant qua prijsstelling. Je hebt ongeveer 5g droge wiet nodig voor bijna 1g hasjiesj volgens het rekenmodel van de overheid. Dit is niet altijd het geval; je hebt verschillende soorten cannabis waar de verhouding van het geproduceerde aan trichomen lager ligt dan gemiddeld; minder eindproduct per gram. Ook de smaak is een belangrijke factor; landen waar nu hasjiesj wordt gemaakt hebben niet dezelfde soorten planten staan als die in de kas moeten komen.

Onder de streep is mijn vermoeden dat de prijsstelling gelijk blijft en in een prijssegment gaat vallen. Denk dan aan de ondergrens, een doorsnee product voor een lage prijs per gram (€5,-/gram). Een middenmoot voor bekende soorten zonder exclusieve status (€7,50-€12,50/gram) en speciale soorten (tot €20/gram). Daarnaast komen soortgelijke oplossingen ook voor aanvullende productcategorieën zoals eetbare producten en voorgedraaide joints.

Conclusie consumenten

In het begin zal er nog voorzichtig een bestaand productportfolio worden ondersteund door coffeeshops. Afhankelijk van wat voor consumentenprofielen in een winkel komen zal het aanbod in de winkel daarop worden afgestemd. Ook kan er soms gewisseld worden van leverancier door coffeeshops, vanwege beschikbaarheid of prijsstelling.

Afhankelijk van wat voor consumentenprofielen in een winkel komen zal het aanbod in de winkel daarop worden afgestemd

Woon je dus in een gemeente die mee doet aan het wietexperiment, is het verstandig om tijdig aan te gaan geven wat je wilt, verwacht en te bedenken ‘hoeveel business’ je brengt, misschien samen met vrienden en bekenden. De consument zal moeten gaan vragen om diversiteit, of dicht bij het huidige model, gewend moeten raken aan een deels wisselend assortiment.

Er is verder voor de consument een uitgelezen moment gekomen om af te stappen van het blindstaren op THC gehaltes. Ook geruchten kunnen de kop ingedrukt worden; fabeltjes uit de jaren 90 als “K2 wordt potenter gemaakt door cocaïne toe te voegen aan het voedingswater” zullen met voorlichting verdwijnen. Maak daarom ook kenbaar bij de gemeente en de overheid wat je zou verwachten als consument (die is in mijn mening namelijk onvoldoende betrokken in dit experiment).

Mijn tip is om een dagboekje bij te gaan houden met de effecten en uitwerkingen, beschrijving van de soort die gekocht is en de kenmerken, zoals vorm, kleur en geur. Bedenk ook in welk deel van de markt je zou thuishoren in het consumentenmodel zoals geschetst. Zo leer je dan beter kennen wat je zoekt qua producten. Wat nog mist is een soort consumentenplatform waar ook de overheid mee geïnformeerd wordt, zoals bijvoorbeeld Leafly in de Verenigde Staten.

Winkels (Coffeeshops)

Voor de verkooppunten moeten we al meer onderwerpen in het model meenemen die invloed hebben op het assortiment. In mijn ervaring zijn de volgende drie onderwerpen het sterkst vertegenwoordigd: voorzieningen, doelgroep en concurrentiepositie.

Op gebied van voorzieningen zie je verschillende mogelijkheden. Voor dit model ga ik uit van een situatie zonder corona crisis en een verblijfs- en consumptiefunctie in de winkel die mogelijk is.

Location, Location, Location

Qua doelgroep zijn er opties te bedenken als vaste klanten (>=1 aankoop/week), (inter)lokale wederkerende klanten (>1 aankoop/maand) en eenmalige klanten (toeristen). Op gebied van concurrentie is deze onderhevig aan drie locatie gedreven subonderdelen die een invloed hebben op het gekozen assortiment: de fysieke ruimte en aanwezige functies, de plek in een gemeente (voetgangersgebied, woonwijk, industrieterrein etc.) en de aanwezigheid van andere aanbieders van cannabis in de nabije omgeving. (De oplettende lezer herkent eigenschappen van Plaats uit het vorige artikel.)

Noteer maar alvast dat de marketing inzet en verkoopgaranties snel kunnen verharden binnen deze nieuwe markt met sterk beperkende regels

Om alle mogelijke invullingen van dit model te bespreken maakt het artikel onnodig langdradig. Echter zie je in deze opzet heel duidelijk dat het ene winkeltje in Hellevoetsluis heel anders zal werken qua invulling van het assortiment dan een willekeurige coffeeshop in Maastricht, inclusief uitsluiting van een doelgroep (toeristen) vanwege het ingezetenencriterium of een willekeurige coffeeshop in Nijmegen of Arnhem, waar zelfs een internationale run op de winkels kan plaatsvinden.

De verwachte effecten kun je al zien bij verschillende winkels waar tabak of alcohol wordt verkocht. Slijterijen en tabak speciaalzaken zijn specialisten in de detailhandel, anders dan supermarkten of winkels met een breder assortiment zoals kansspelen, dagbladen en tijdschriften. Zij hebben allemaal effect op het geboden assortiment.

Noteer maar alvast dat de marketing inzet en verkoopgaranties snel kunnen verharden binnen deze nieuwe markt met sterk beperkende regels. Er zal een flinke wedstrijd komen die vergelijkbaar is met de tabak- of suikerwarenindustrie bij bijvoorbeeld pompstations waar grof geld wordt geboden om de prominente plekken in het schap (net naast de kassa en ter hoogte van het hoofd van de kassamedewerker).

Consumentenprofielen en assortiment

Terugkomende op de consumentenprofielen die we in het eerste artikel noemden, kun je dan een samenstelling maken per coffeeshop. Wij zijn in de analyse ervan uitgegaan dat vanuit de markt vraag zal zijn naar een rond portfolio. Zo bied je voor elk type consument enkele varianten aan. Ook voorzie je in verschillende productcategorieën.

Afhankelijk van de toestroom, de vraag van de consument om meer variëteit, de druk van lokale concurrentie kun je verwachten dat er diversificatie in het portfolio wordt opgenomen

Een breed assortiment vraagt ook durf van de coffeeshop ondernemer; initieel zal deze sterk geneigd zijn dicht bij het bekende te blijven. Het is daarom van belang dat er iets voor de consument wordt georganiseerd waarbij kennis en ervaring worden uitgewisseld om veiligere of gezondere consumptie van cannabis te stimuleren.

Afhankelijk van de toestroom, de vraag van de consument om meer variëteit, de druk van lokale concurrentie kun je verwachten dat er diversificatie in het portfolio wordt opgenomen. Voor de consument is dit heel interessant. Belemmerende factor is dat het heel moeilijk wordt om producten te reviewen en beoordelen. Vanuit de producenten en coffeeshops mag er niets over producten bekend gemaakt worden.

Producenten kunnen geen product overzichtspagina maken en mogen geen toelichting op bijvoorbeeld het assortiment leveren voor consumenten. Een mooie website met goede voorlichting en educatieve informatie is binnen het experiment niet toegestaan vanuit producenten. Beschrijving van producten wordt gezien als promotie, verder wordt er gestreefd naar een remmende werking qua promotie. Dit volgt ook uit de verpakkingseisen.

Bijvoorbeeld mag de QR-code enkel verwijzen naar een neutrale pagina waar testresultaten bekend gemaakt zijn over een productiebatch; alles wat niet getest is of geen onderdeel van de testopstelling mag niet genoemd worden. Terpenenprofielen worden niet gevraagd in de keuringseisen, je mag dat optioneel doen als producent. Per batch moet je dan aan kunnen tonen in welke verhouding de terpenen aanwezig zijn, maar uitleg over terpenen is niet toegestaan.

Volwassenheid stimuleren

Hopelijk begrijp je als lezer nu, dat het erg moeilijk wordt gemaakt om met elkaar te gaan groeien in deze markt. De beoogde beperkingen zijn vanuit een concept opgesteld dat niet uitgaat van een volwassen consument of het bewust en verantwoord consumeren. Consuminderen wordt gestimuleerd, maar welk product dan daarvoor ingezet moet worden is zelfs met het verplichten van hasjiesj productie compleet zoek in mijn professionele mening.

Maar hoe kan een coffeeshop dan ingedeeld worden qua volwassenheid?

Daar waar er superkansen liggen om de industrie voor winkels en consumenten op een hoger volwassenheidsniveau te krijgen, laat de overheid deze volledig liggen. Maar hoe kan een coffeeshop dan ingedeeld worden qua volwassenheid?

Ik denk dan bijvoorbeeld aan de geboden voorzieningen, productportfolio dat wordt aangeboden, de productinformatie die gedeeld wordt, kennisniveau van medewerkers, voorlichting en preventie in de praktijk, sturen op de omgeving (voorkomen van overlast), zichtbaarheid in de lokale samenleving, relatie tussen coffeeshop en beleidsmakers/handhavers. Je begrijpt dat al deze factoren weer te veel worden om uit te diepen, maar het is een begin van een model.

Conclusie coffeeshops

Als verkooppunt zullen de coffeeshops een sleutelrol spelen in het aanbieden en ontsluiten van de potentiële markt. De uitbater zal een hernieuwde keuze kunnen maken over het beleid van de winkel, de marktpositie en assortiment. Gegeven de positie van coffeeshops is er een unieke mogelijkheid om in een relatief kort tijdsbestek een interessante wending te geven aan een winkel.

Als verkooppunt zullen de coffeeshops een sleutelrol spelen in het aanbieden en ontsluiten van de potentiële markt

Er komt een unieke kans om consumenten voor te lichten over een passend product. Naast de nu al vaak verantwoordelijke rol die coffeeshops innemen met betrekking tot voorlichting en signalering van problematisch gebruik kan er ook een aanwas komen van een ander publiek. Dit publiek kan hele andere vragen en behoeften hebben dan bestaande clientèle, welk een up-to-date kennisniveau vereisen, bijvoorbeeld over terpenenprofielen of producten die anders werken.

De sterk beperkende marketing mogelijkheden voor coffeeshops en producenten maakt het moeilijk in het juist bekend maken van verschillende productcategorieen die relevant zijn voor cannabisconsumenten. Sommige consumenten zullen graag dat pure jointje in de avond verruilen voor een verstuiver of een suikervrij gummibeertje.

Afsluiting deel 1

Dit was deel I van deze analyse op gebied van assortiment en een introductie over volwassenheidsmodellen. Je bent op de hoogte van enkele factoren en manieren van kijken naar een markt. Het is niet de bedoeling om een sluitende of allesomvattende studie te leveren voor de cannabisindustrie. Deze artikelen zijn een instrument om aan te geven dat er nog wat werk aan de winkel is.

De volgende keer gaan we verder met deze assortiment analyse. Dan behandelen we andere actoren in het waardenetwerk: Producenten en de Marktfacilitator. En vul hier onze enquête in om achter te laten waar jij graag een analyse over zou willen lezen. Tot volgende week!

Lees hier Jef zijn vorige longread: Het leven na het indienen van een aanvraag teeltlicentie wietexperiment en beluister hier onze Cannabis Industrie Podcast met Jef Martens.