Het kan nogal spannend worden, de komende maanden in Duitsland. 2021 is een ‘super-kiesjaar’ waarin 6 deelstaten en de tweede kamer gekozen worden. Een deelstaat heeft eigen wet- en regelgeving die in sommige gevallen onder een federale wetgeving (landsniveau) vallen of verbonden zijn. Je hoort heel weinig over deze toch belangrijke handelspartner in de Nederlandse media.
Duitsland gaat naar de stembus in super-kiesjaar 2021
Zondag 14 maart zijn er in Duitsland in de deelstaten Baden-Württemberg en Rijnland-Palts verkiezingen. Zondag 6 juni kiest Sachsen-Anhalt een nieuwe lokale regering en zondag 26 september is het super-stemdag; de verkiezingen voor een nieuwe landsregering én de drie deelstaten Mecklenburg-Voorpommeren, Berlijn en Thüringen.
Voor de komende verschillende verkiezingen wordt het misschien wel vuurwerk…
In 2022 wordt het verder wéér spannend; zo’n 20% van de Duitse bevolking woont in Noordrijn-Westfalen, de deelstaat met het Roergebied wat ook aan Nederland grenst. De 12,8 miljoen stemgerechtigden 1dan in mei 2022 naar de stembus.
Waarom is dit voor de cannabisindustrie belangrijk? Duitsland heeft stelselmatig stappen ondernomen op gebied van het invoeren van medicinale cannabis. Er is meer import vanuit verschillende landen en onder andere Aurora Cannabis (NYSE:ACB) heeft een productielocatie.
In oktober 2020 is een voorstel om cannabis te legaliseren voor recreatief gebruik stukgelopen in de regering. Voor de komende verschillende verkiezingen wordt het misschien wel vuurwerk…
Cannabis is een belangrijk onderwerp in de verkiezingen
Om een beetje te begrijpen wat er speelt, behandelen we een voorbeeld van een van de grootste media in Duitsland, nationale televisie. Ook daar zijn er bijdragen in de journalistiek per deelstaat en heeft elke deelstaat haar eigen omroep(en). Bij de Duitse zender ZDF zijn vier onderwerpen uiteengezet die op de politieke agenda staan in Baden-Württenberg:
- Cannabis legalisering of decriminalisering
- Woningnood
- Scholen digitaliseren
- Klimaatbescherming
Voor deze thema’s is Thomas Waldvogel gevraagd een antwoord te geven hoe de partijen er over denken. Thomas werkt als politicoloog voor de deelstaat Baden-Württemberg bij de centrale voor politieke vorming. Ook komt consument van cannabis Elli aan het woord die haar bijzondere maar ook trieste ervaringen deelt. Zij vraagt zich af wanneer reguliere cannabis consumptie toegestaan wordt.
Profielschets van een Duitse cannabisconsumente
Elli (39, moeder van 2 en ICT consultant) geeft aan dat zij op jonge leeftijd met cannabis in aanraking is gekomen (14 jaar). Vanwege het positieve effect op haar menstruatiekrampen heeft zij cannabis regelmatig geconsumeerd. Vanwege de illegaliteit is zij met huisdealers in aanraking gekomen en ook met zwaardere middelen als heroïne (17 jaar).
Vanwege de illegaliteit is zij met huisdealers in aanraking gekomen en ook met zwaardere middelen als heroïne (17 jaar)
Ze is succesvol afgekickt (24 jaar) met cannabis en heeft nu cannabis op doktersrecept. Dit recept krijgt ze vanwege hevige rugpijn die ontstaan zijn na een ongeluk. Onder de streep ervoer ze tot aan een het krijgen van een doktersverklaring veel sociale druk; ze is succesvol in haar werk en als alleenstaande moeder doet ze het prima.
Maar doordat ze tot voor kort illegaal cannabis moest kopen voelde ze zich onderdeel van de criminaliteit. Sinds dat doktersrecept vraagt ze zich af hoe dat zit voor andere mensen. Want welke alternatieven zijn er voor ontspanning als je alcohol en tabak niks vindt? Of vanwege allergieën als gluten of sulfiet alcoholproducten niet verdraagt? Ze vindt het tijd voor verandering inzake cannabisbeleid, dus, wanneer wordt cannabis legaal?
Kunnen consumenten straks legaal cannabis consumeren in Duitsland?
Thomas behandelt de verschillende manieren waarop Baden-Württemberg met het thema cannabis vooruit kan: legaliseren en decriminaliseren. Legaliseren is voorbehouden op landelijk niveau, deelstaat overstijgend. Decriminalisering kan toegepast worden op deelstaatniveau.
Qua legalisering geeft Thomas aan dat de huidige verdeling van politieke partijen een nationale wetswijziging in de weg staat. Voor decriminalisering in de deelstaat is de positie van de partijen als volgt samengevat in de onderstaande tabel.
De genoemde partijen vertegenwoordigen >93% van de uitgebrachte stemmen in 2016, de vorige verkiezingen, waarbij een opkomst van >70% was. De regeringscoalitie (B’90/Grüne + CDU) voor de deelstaat heeft een uitgangspunt genomen voor de periode 2016-2021 die ‘Help voordat je straft’ omvat.
| Voor decriminalisering | Beperkt voor | Neutraal | Beperkt tegen | Tegen |
|---|---|---|---|---|
| SPD (Sociaal democratische partij) | CDU (Christendemocraten) | AfD (Rechts conservatief) | ||
| B’90 / Grüne (Groenen) | ||||
| FDP (Liberalen) |
Het politieke spectrum is verdeeld volgens een te verwachten profiel. Progressieve en liberale partijen zijn voor, conservatieven tegen. Opvallend is de positie van de Christendemocraten. Historisch gezien heeft deze partij een negatieve houding. Welke beweegredenen zijn er voor de CDU om decriminalisering of in te toekomst legalisering of decriminalisering te overwegen? Landelijk gezien is de CDU toch tegen?
De sleutel ligt bij de CDU
In 2012 meldde woordvoerder van de CDU/CSU Singhammer tegen te zijn vanwege de sterke schadelijke effecten voor de gezondheid en de vermeende eenvoudige overstap van cannabis naar andere drugssoorten. In 2015 gaf economisch woordvoerder van de CDU Pfeiffer aan dat een verbod niet afschrikwekkend werkt voor consumenten en een legale gereguleerde markt tot 2 miljard per jaar aan belastingen kan inbrengen. Zodoende zijn voor- en tegens gestoeld in de gezondheid van de burger en de economie.
De genoemde belangrijkste en ontdubbelde argumenten van dat debat voor de CDU worden op een rijtje in de onderstaande tabel gepresenteerd
Dat lezen we ook in de verhandelingen in de tweede kamer van Duitsland. De argumenten over criminaliteit en volksgezondheid van onderzoeksresultaten over met name Colorado en Canada waren onderwerp van het debat van oktober 2020. Toen dienden de B’90/Grünen een wetsvoorstel in voor legalisering van cannabis.
De genoemde belangrijkste en ontdubbelde argumenten van dat debat voor de CDU worden op een rijtje in de onderstaande tabel gepresenteerd. Ook voeg ik er enkele bronnen bij die een antwoord geven op deze argumentatie en een samenvatting van een bevestiging (bewering klopt) of afwijzing (bewering klopt niet).
| Spreker | Argument | Bevestiging/Afwijzing argument | Bron | ||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Dr. Christoph Ploß | Cannabisconsumptie leidt tot psychose, capaciteit brein neemt af, onherstelbare schade aan het brein | Consumptie van een hoge dosis cannabis kan leiden tot vervreemdende effecten zoals psychoses. Wat ‘hoog’ is qua dosering, is persoonsgebonden (lichaamsafhankelijk) zoals ook is aangetoond met studies met tweelingen. De oorzaak is meestal onbekendheid met de werking van cannabis en onjuiste dosering vanwege afwezige meetresultaten of verwerking in eetbare producten en de vertraagde inwerkingstreding. Beïnvloeding van de werking van het geheugen door THC is aangetoond. Schade aan het brein wordt in diverse gevallen juist voorkomen of hersteld, zien specialisten met betrekking tot o.a. Alzheimer door CBD. | Link Link | ||||
| Gerjo Storjohann | Grenswaarde THC verhogen naar 5 microgram/l bloed is nadelig voor de verkeersveiligheid | Huidige grenswaarde voor THC in Duitsland is 1 microgram/l bloed. (Nederland heeft 3 en 1 microgram/l bloed als grenswaarden, 3 bij alléén THC, 1 bij THC in combinatie met een andere drug, waaronder alcohol). Onderzoek naar verkeersongevallen met cannabisgebruik (5) aantoont dat gemeten waarden van THC boven de 1 microgram/l bloed uitkomen. In het genoemde betoog meldt men onderzoek dat aangeeft dat onveilige situaties ontstaan na overschrijding van 3 microgram/l bloed. Daartegenover staat de combinatie van THC en andere middelen. TÜV onderzoek geeft aan dat bij dagelijks gebruik en/of combinaties van middelen en/of gewenning wisselend gedrag gevonden wordt. | Link | ||||
| Dr. Christoph Ploß | Cannabis is een drug die een pad opent naar harddrug gebruik | Deze mythe is in 1999 al ontkracht door meervoudig onderzoek. Personen die eindigen bij harddrugs hebben inderdaad vaak ook cannabis geconsumeerd. Echter is vóór cannabis vrijwel altijd tabak, alcohol en caffeïne geconsumeerd. Daarmee zouden in deze onjuiste redenatievorm alcohol etc. de facilitator zijn voor andere harddrugs (alcohol is geclassificeerd als een harddrug) | Link | ||||
| Dr. Christoph Ploß | Legalisering, zoals in Canada, vermindert de illegale handel niet | Dit statement is ontkracht met de resultaten gepresenteerd over 2020. Twee redenen zijn te noemen voor de illegale handel in Canada in de overgangsperiode: 1: Bestaande, gedoogde of illegale ‘winkels’ van voor de legalisering hebben in diverse provincies vanwege het experiment ontwerp voor die provincie (online verkoop) of het lage aantal officiële verkooppunten in dunbevolkte gebieden hun functie voortgezet. 2: Health Canada heeft met enorme tekorten, overschotten en bevoorradingsproblemen gekampt; in sommige provincies was geen goed distributienetwerk of duurde het lang voordat een verkooplocatie geopend kon worden. | Link | ||||
| Dr. Christoph Ploß | Legalisering cannabis leidt tot meer verkeersdoden | Er moet meer onderzoek uitgevoerd worden naar de effecten en limieten van werkzame stoffen in het lichaam. Recent onderzoek toont dat het begrip over intoxicatie (rijden onder invloed) van alcohol bekend is, maar van cannabis nog niet voldoende. Voor beide middelen geldt dat ze de rijvaardigheid nadelig beïnvloeden. Het gedrag van bestuurders is vooral voorzichtiger bij cannabis, daar waar alcohol doet overschatten in de kundigheid onder invloed. | Link | ||||
| Dr. Christoph Ploß | Legalisering leidt tot een groei van consumptie | In Colorado en Canada is onderzoek uitgevoerd. Colorado: Welk onderdeel eenvoudigweg wordt vergeten is dat in de cijfers niet gecorrigeerd wordt voor de vele medicinale toepassingen waar zelfs families voor verhuizen in de jaren voorafgaand aan bredere legalisering in de VS. Daarnaast is de bevolking in Colorado gegroeid vanwege de aantrekkingskracht van de cannabissector en de gerealiseerde werkgelegenheid. Verdere verkoopstimulans is in de afgelopen jaren eenvoudigweg cannabistoerisme; de cijfers zijn voornamelijk gebaseerd op verkopen en in mindere mate naar die van consumenteninterviews. Ook wordt niet gekeken naar de verschillende categorieën van producten, waarbij cannabis gesubstitueerd wordt voor conventionele producten, denk aan pijnstilling, gewrichtsproblemen etc. De afname in deze andere categorieën is niet gemeten. In Canada is nu een grotere groep consumenten ‘boven komen drijven’; het aantal volwassenen dat een cannabisproduct koopt dat niet gerookt wordt groeit. Algemeen gezien zit de groei voornamelijk in de leeftijdscategorieën boven de 25, niet de jeugd. Daar is zelfs een afname gemeten. In Colorado, in de periode vanaf legalisering tot aan 2018 is juist het aantal jeugdigen omlaaggegaan die hebben aangegeven dat cannabis het meest geconsumeerde product is. | Link Colorado Link Canada Link Colorado data 2019 Link Colorado, p83 | ||||
| Stephan Pilsinger | Legalisering leidt tot problematiek vergelijkbaar met tabak en alcohol, consumptie zal flink stijgen | Zie hiervoor | Zie hiervoor | ||||
| Stephan Pilsinger | Legalisering leidt tot een stijging in psychologische aandoeningen waaronder schizofrenie | Er is een correlatie tussen schizofrenie en cannabisgebruik. Cannabis werkt op dezelfde onderdelen van de hersenen waar ook tekorten in receptorenfunctie bij schizofrenie voorkomt. Wanneer echter cannabis de oorzaak voor schizofrenie zou zijn, moet er een structurele stijging te zien zijn in het aantal gevallen, gezien de groei van cannabisconsumptie in Europa en elders in de wereld in de afgelopen decennia. Dit is niet het geval. Causaliteit wordt nog steeds onderzocht, er zijn veel gemene delers onder schizofrenen die cannabis gebruiken. Onder hevige cannabisgebruikers is ongeveer 2,5% van de populatie gevoelig voor schizofrenie. Kortom, de consument moet er mee uitkijken. De gevolgen kunnen flink zijn en onderhevige schizofrenie kan versneld optreden, echter is het niet veel voorkomend en zou de aandoening met een andere reden ook geactiveerd kunnen worden. Toegang tot cannabis verminderen of uitsluiten sluit dus het ontwikkelen van schizofrenie niet uit. | Link Link | ||||
| Stephan Pilsinger | Cannabisgebruik bij de jeugd zorgt voor gezondheidsproblemen | Klopt, het ontwikkelende brein kan anders volgroeien. Derhalve is voorlichting en preventie heel relevant. Na de puberteit zijn er geen grote effecten te meten bij verschillende (mild, regelmatig, zware) consumptiesoorten. | Link Link | ||||
| Alexander Krauß | Drugsgebruik moet ontmoedigd worden | De mens zoekt manieren om te ontspannen en te socialiseren. Diverse soorten middelen ondersteunen daarbij. Lichamelijke effecten kunnen bij gematigde inzet bijdragen aan een verbetering van de gemoedstoestand en daarbij ook de lichamelijke toestand bevorderen. Politieke tegenstanders geven in het betoog aan dat genormaliseerde drugs als nicotine, alcohol en cafeïne derhalve ook ontmoedigd moeten worden. Gekscherend wordt een verbod op bierfeesten en carnaval geschetst. Het doel is om verantwoord gebruik de norm te maken. | Link Link | ||||
Er is iets aan de hand lijkt het wel. Wat opvalt is dat sommige argumenten kort door de bocht (zoals bij koppensnellers in de media) en daardoor ten dele verkeerd zijn toegepast. Ook zijn vele onderzoeksonderwerpen verouderd en daardoor achterhaald. Dit komt veel voor in de wereldwijde discussie rondom cannabis in de maatschappij.
Maar op deelstaatniveau lijkt er gekeken te worden naar decriminalisering
De trend die te bespeuren is, is een ferm CDU standpunt op landelijk (Bund) niveau: geen legalisering. Maar op deelstaatniveau lijkt er gekeken te worden naar decriminalisering. De hint daarvoor is daarin te vinden in het deelstaat regeerakkoord 2016-2021 van Baden-Württemberg tussen de Groenen en de CDU. Daarin wordt een actie uitgesproken om de grenswaarde en landelijke definitie voor een ‘geringe hoeveelheid voor persoonlijk gebruik’ ter discussie te stellen.
Hoe is het nu met cannabis?
Nu verschilt de limiet voor persoonlijk gebruik per deelstaat, maar is er in de afgelopen jaren steeds een stapje gezet. 6, 10 of 15 gram wordt gezien als voorraad voor persoonlijk gebruik, afhankelijk van de deelstaat. Altijd wordt een proces verbaal opgemaakt en mogelijkerwijs een vervolging (voorkomen bij de rechter) ook weer afhankelijk van de deelstaat. Ook rechters bij het hooggerechtshof op bondsniveau klagen over deze onhandige aanpak.
De meest recente discussie in de Duitse politiek (februari 2021) gaat over de grenswaarde van THC bij verkeerscontroles. Deze is gevoed doordat het gebruik van medicinale cannabis groeit in Duitsland, 14.000 patiënten in 2018, tot misschien wel meer dan 80.000 eind 2020. Er zijn géén officiële cijfers bekend, bericht ‘Galileo’ eind 2020 in de video hiervoor gelinkt; enkel het aantal patiënten dat een vergoeding via de zorgverzekering krijgt is bekend. Ongeveer 40% van de aanvragen voor vergoeding wordt afgewezen. In de meeste gevallen worden traditionele opioïde medicijnen, met mogelijk meer lichamelijke schade, wel vergoed.
Ieder moment kan Aurora Cannabis (NYSE:ACB) goedkeuring krijgen voor de productielocatie in Duitsland om leveringen voor medicinale producten op de Duitse markt te starten. Sinds 2 en een half jaar is Aurora begonnen met de realisatie van een productielocatie en de laatste certificeringstoetsen zijn in januari uitgevoerd. Ook Aphria (NYSE:APHA) heeft ondertussen de eerste stekken voor medicinale kweek in huis.
Al deze beweging is langzaam maar zeker pro-cannabis te noemen
De huidige grens voor cannabis in het verkeer van 1ng/mL is daarbij voor medische toepassingen te stringent bij dagelijkse consumptie van cannabis. Daarover heeft de Duitse Hennepbond een uitgebreid schrijven waar helder en uitgebreid de problematiek rondom THC in het verkeer en het meten van onder invloed zijn wordt uitgelegd.
Sinds 2019 heeft het hoogste gerechtshof beslist dat bij een eerste vaststelling van een te hoge waarde van THC in het bloed een persoon het rijbewijs nog niet hoeft in te leveren. Na beraad met een psycholoog en/of behandelend arts blijkt vaak dat een vergunning meer op zijn plaats is, maar nooit afgegeven.
Al deze beweging is langzaam maar zeker pro-cannabis te noemen. Kijkend naar een themaoverzicht bij de krant Rheinische Post (voor Noordrijn-Westfalen en Rijnland-Palts) zijn enkele contouren zichtbaar.
Cannabis legaal in 2021?
Het korte antwoord daarop lijkt “Nee”. Duitsland zal vanwege internationale afspraken en de standaard excuses nog landelijk afstand houden. Dat zien we ook bij de vorig jaar aangestelde Daniëla Ludwig, eindverantwoordelijke voor drugs. Zij is met haar ondertussen beroemde uitspraak “Cannabis ist kein Broccoli!” toch een duidelijke CSU (partner uit Beieren van de CDU) hardliner, die openlijk aangeeft decriminalisering zoals in Portugal in overweging te nemen. Op de korte termijn zouden de verkiezingen in Baden-Württemberg en Rijnland-Palts echter doorslaggevend kunnen zijn voor een experiment in Duitsland. De CDU heeft de sleutel daarvoor in handen.
De CDU heeft de sleutel daarvoor in handen
Binnen Duitsland vecht rechter Andreas Müller al een tijdje bij het hooggerechtshof de positie op basis van de grondrechten van de mens aan. Hij wordt openbaar tegengewerkt met een motie hem in ieder geval buiten spel te zetten om nog te mogen oordelen in zaken waar cannabis in speelt. Misschien wordt dus alsnog het pad van Mexico en Zuid-Afrika bewandeld in Duitsland. Dat hij populair is, zien we sinds begin maart, de rechter is uitgenodigd om op Twitter te komen en heeft in 10 dagen tijd meer dan 30.000 volgers gekregen.
De opdeling in deelstaten maakt Duitsland een geschikt land om een decriminalisering experiment te doen met één of meer deelstaten
De opdeling in deelstaten maakt Duitsland een geschikt land om een decriminalisering experiment te doen met één of meer deelstaten. De deelstaten moeten dat echter wel zelf bepalen. Wanneer decriminalisering van cannabis in een van deze deelstaten een plek krijgt, kan in het super-verkiezingsjaar in Duitsland een kentering in meerdere deelstaten omgezet worden.
De timing met ongeveer een half jaar tussen de eerste deelstaatverkiezingen en later de landelijke verkiezingen maken het spannend. Ook de situatie in Nederland zal goed bekeken worden. En vergeet het gerommel in Luxemburg niet. Het lijkt erop dat in de EU geen enkel land nu als eerste werkelijk de dans wil openen.
Wanneer in Duitsland echter ‘groen licht’ wordt gegeven in één of andere vorm zal het snel gaan in Europa
Wanneer in Duitsland echter ‘groen licht’ wordt gegeven in één of andere vorm zal het snel gaan in Europa. Duitsland is namelijk de grootste economie en snakt naar nieuwe mogelijkheden voor onderzoek. Mochten de eerste deelstaten er niet uit komen is er dus dit najaar nog een kandidaat deelstaat: Berlijn.
Berlijn is normaliter een van de meest progressieve deelstaten (enige met een grens van 15 gram voor persoonlijk gebruik), samen met Nordrhein-Westfalen. Cannabis is in Berlijn zelfs zo makkelijk verkrijgbaar dat de jeugd massaal naar dit middel grijpt nu vanwege corona lockdown er weinig lol te beleven is. In de commentaren van het gelinkte artikel krijgt de overheid er flink van langs.
Er zijn ook duidelijke redenen voor een aanbod van veilige en schone producten. Juist in Berlijn is de vraag naar cannabis hoog en wordt er aan alle kanten gesjoemeld, met glaspoeder, meel, aarde en in het slechtste geval synthetische cannabinoïden.
Conclusie en vooruitblik
Met de ontwikkelingen in Europese landen, zoals de volksraadpleging in Frankrijk, de discussies in Duitsland en opstapeling van wetsvoorstellen, het Experiment Gesloten Coffeeshopketen en de hervatting van de Wietwet van Bergkamp en de Luxemburgers die al hebben ingestemd met legale cannabis maar wiens regering het niet operationeel krijgt is het momentum duidelijk aanwezig.
Gezien de grote opzet van medicinale cannabis kan een gelijkaardige route als in Canada worden verwacht
Gezien de grote opzet van medicinale cannabis kan een gelijkaardige route als in Canada worden verwacht – eerst met medicinale kweek beginnen in Duitsland en daarna snel door naar gereguleerde kweek via decriminalisering. Want wanneer de druk op de vervolging van kleine delicten wegvalt, ontstaat snel een roep om schone, veilige en consistente producten.
Wanneer Berlijn als deelstaat kiest voor een partijenstelsel die decriminalisering aangaat, zullen regeringsmedewerkers gauw gaan zien in de bestuurshoofdstad hoe het gaat. In ieder geval kan het weer druk worden bij de ‘Hanfparade’ op 14 augustus 2021. Hopelijk zijn de effecten na een korte periode van euforie ook vergelijkbaar met Canada en staten in de VS – de jeugd vindt het niet spannend genoeg meer en consumptie in die leeftijdsgroep neemt af. Of wordt het toch Stuttgart als groene parel in het zuiden? De geschatte 4 miljoen Duitsers die aangeven regelmatig cannabis te consumeren zitten er om te springen.
In een periode van een jaar na de eerste deelstaat die decriminalisatie toepast verwacht ik dan ook dat de eerste teeltlicenties voor reguliere productie uitgedeeld gaan worden. Want die belastingcenten laat men niet liggen! Rest ons nog de vraag in Nederland of we dan nog de kruimels kunnen oprapen of dat deze sector ons land helemaal gaat overslaan. Ik ben in elk geval benieuwd naar de tegenhanger van het Oktoberfest op 20 april.
Lees ook Jef Martens zijn spiekbriefje voor de leden van de Eerste Kamer en luister onze eerder opgenomen podcast.
- Advertentie -
- Advertentie -
